Zeaxanthine, meso-zeaxanthine en luteïne zijn vetoplosbare xanthofyl carotenoïden met dezelfde molecuulformule, maar een iets andere ruimtelijke structuur. De antioxidanten worden na inname naar diverse weefsels en organen gebracht (HDL-cholesterol is de belangrijkste transporteur van zeaxanthine en luteïne). Zeaxanthine en luteïne zijn de belangrijkste carotenoïden in de retina en gele vlek (macula lutea) van het netvlies (gebied van scherp zien, kleuren zien). Beide carotenoïden beschermen het oog tegen cataract en leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie en verlagen mogelijk de kans op bepaalde vormen van kanker (met name borst- en longkanker), kransvatziekte en beroerte. Zeaxanthine heeft mogelijk een positieve invloed op de botkwaliteit. Bij ouderen is een positief verband gevonden tussen de dagelijkse inname van zeaxanthine en luteïne en de lengte van telomeren aan het uiteinde van chromosomen. Langere telomeren zijn geassocieerd met minder snelle celveroudering. In een Japanse studie was een hogere dagelijkse inname van luteïne en zeaxanthine geassocieerd met een lagere sterftekans (alle oorzaken, kanker).
Groene (blad)groenten, maïs, sinaasappels, eieren, (oranje) paprika, saffraan, afrikaantje (Tagetes erecta), goudsbloem (Calendula officinalis), gojibessen, kaki (sharonvrucht), spirulina.
Overgevoeligheid voor zeaxanthine.
De dagelijkse inname van zeaxanthine uit voedsel is gemiddeld 0,2-0,9 mg per dag en kan oplopen tot circa 1,8 mg/dag bij mensen die veel zeaxanthinerijke voedingsmiddelen consumeren. Suppletie met zeaxanthine is zeer veilig, zeker in doseringen tot 20 mg per dag.
1. Jia YP et al. The pharmacological effects of lutein and zeaxanthin on visual disorders and cognition diseases. Molecules. 2017;22(4). pii: E610.
2. Mares J. Lutein and zeaxanthin isomers in eye health and disease. Annu Rev Nutr. 2016;36:571-602.
3. Lin H et al. Association between dietary xanthophyll (lutein and zeaxanthin) intake and early age-related macular degeneration: The Atherosclerosis Risk in Communities Study. Ophthalmic Epidemiol. 2017;24(5):311-322.
4. Ma L et al. Effect of lutein and zeaxanthin on macular pigment and visual function in patients with early age-related macular degeneration. Ophthalmology. 2012;119(11):2290-7.
5. Liu XH et al. Association between lutein and zeaxanthin status and the risk of cataract: a meta-analysis. Nutrients. 2014;6(1):452-65.
6. Kelly D et al. Cognitive function and its relationship with macular pigment optical density and serum concentrations of its constituent carotenoids. J Alzheimers Dis. 2015;48(1):261-77.
7. Renzi-Hammond LM et al. Effects of a lutein and zeaxanthin intervention on cognitive function: a randomized, double-masked, placebo-controlled trial of younger healthy adults. Nutrients. 2017;9(11). pii: E1246.
8. Bovier ER et al. The macular carotenoids lutein and zeaxanthin are related to increased bone density in young healthy adults. Foods. 2017;6(9). pii: E78.
9. Sun Z et al. The influence of di-acetylation of the hydroxyl groups on the anti-tumor-proliferation activity of lutein and zeaxanthin. Asia Pac J Clin Nutr. 2007;16(Suppl 1):447-52.