Nattokinase is een enzym dat van nature voorkomt in natto, een traditioneel Japans gerecht op basis van gefermenteerde sojabonen. Het enzym wordt geproduceerd door de bacterie Bacillus subtilis var. natto tijdens het fermentatieproces. Nattokinase staat vooral bekend om zijn krachtige fibrinolytische activiteit. Fibrinolyse is het proces waarbij een bloedstolsel weer wordt opgelost. Vanwege deze werking wordt nattokinase veel onderzocht in relatie tot cardiovasculaire gezondheid, met name bij het voorkomen en oplossen van bloedstolsels. Nattokinase kan fibrine (het belangrijkste structurele eiwit in bloedstolsels) afbreken en zo bijdragen aan een gezond evenwicht in de bloedstolling. Nattokinase helpt daarnaast ook indirect met de afbraak van fibrine door het verhogen van plasmine, het belangrijkste lichaamseigen enzym voor fibrine-afbraak. Dit gebeurt door stimulatie van de productie van tPA (tissue plasminogen activator) en urokinase, twee enzymen die betrokken zijn bij de omzetting van plasminogeen in plasmine. En via de afbraak van de fibrinolyseremmer PAI-1. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat nattokinase de samenklontering van trombocyten en erytrocyten remt. Het helpt daarmee de viscositeit van het bloed te verlagen.
Nattokinase speelt een rol in het reguleren van de bloeddruk, het verbeteren van de endotheelgezondheid en heeft een gunstig effect op het bloedlipidenprofiel. Het enzym heeft een ontstekingsremmende en antioxidatieve werking en kan de progressie of het ontstaan van atherosclerotische plaques in de vaten afremmen. Nattokinase kan verder mogelijk ondersteunend werken bij post-covidklachten, klachten na covidvaccinatie of neurodegeneratieve aandoeningen. Uit preklinisch onderzoek blijkt dat de enzymactiviteit van nattokinase in staat is het SARS-CoV-2-spike-eiwit af te breken, evenals bèta-amyloïde en tau-eiwit.
Nattokinase wordt geproduceerd uit natto, een Japans gefermenteerd product van sojabonen, met behulp van de bacterie Bacillus subtilis var. natto.
Nattokinase van hoogwaardige kwaliteit wordt vervaardigd van niet genetisch gemodificeerde sojabonen. Goede nattokinasepreparaten zijn zuiver, met een optimale stabiliteit en enzymactiviteit, gestandaardiseerd op fibrinolytische activiteit, vaak uitgedrukt in FU (fibrinolytische eenheden). Het is belangrijk dat nattokinase-supplementen uitgebreid zijn getest in het laboratorium om hun kwaliteit en enzymactiviteit te bevestigen.
De algemene adviesdosering voor (langdurig gebruik) van nattokinase is 2000 FU (fibrinolytische eenheden) per dag.
In klinische studies zijn doseringen toegepast die uiteenlopen van 1.200 FU tot 10.800 FU per dag. Hoewel de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) een maximale dagdosering van 100 mg (ongeveer 2.000 FU) heeft vastgesteld voor reguliere suppletie, kunnen hogere doseringen onder deskundige begeleiding tijdelijk en therapeutisch worden ingezet, afhankelijk van de indicatie en individuele behoeften.
Nattokinase wordt over het algemeen goed verdragen. Bijwerkingen zijn zeldzaam, maar kunnen bestaan uit milde gastro-intestinale klachten. Hoewel nattokinase de bloedstolling kan beïnvloeden, zoals het (binnen het normale bereik) verlengen van de geactiveerde partiële trombineplastinetijd (aPPT), zijn er in studies met gezonde proefpersonen geen bloedingen gemeld, zelfs niet bij doseringen tot 10.800 FU. Er zijn zeldzame meldingen van ernstige allergische reacties na het consumeren van natto. Deze reacties werden veroorzaakt door nattokinase of polygamma-glutaminezuur, een andere stof in natto. Het is raadzaam om het gebruik van nattokinase twee weken voor en twee weken na een chirurgische ingreep te staken, om eventuele risico’s op bloedingscomplicaties te minimaliseren.
1. Chen H et al. Nattokinase: a promising alternative in prevention and treatment of cardiovascular diseases. Biomark Insights. 2018;13:1177271918785130.
2. Weng Y et al. Nattokinase: an oral antithrombotic agent for the prevention of cardiovascular disease. Int J Mol Sci. 2017;18:523.
3. Li et al. Nattokinase supplementation and cardiovascular risk factors: a systematic review and meta-analysis of randomized cotrolled trials. Rev Cardiovasc Med. 2023;24:234.
4. Jensen GS et al. Consumption of nattokinase is associated with reduced blood pressure and von Willebrand factor, a cardiovascular risk marker: results from a randomized, double-blind, placebo-controlled, multicenter North American clinical trial. Integr Blood Press Control. 2016;9:95-104.
5. Kim JY et al. Effects of nattokinase on blood pressure: a randomized, controlled trial. Hypertens Res. 2008;31:1583–1588.
6. Muric M et al. Comparative cardioprotective effectiveness: NOACs vs. nattokinase - bridging basic research to clinical findings. Biomolecules. 2024;14:956.
7. Hsia CH et al. Nattokinase decreases plasma levels of fibrinogen, factor VII, and factor VIII in patients with hyperlipidemia. Nutr Res. 2009;29:190-6.
8. Tanikawa T et al. Degradative effect of nattokinase on spike protein of SARS-CoV-2. Molecules. 2022;27:5405.
9. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies. Safety of fermented soybean extract NSK‐SD® as a novel food pursuant to Regulation (EC) No 258/97. EFSA J. 2016;14:e4541.
10. Ero MP et al. A pilot study on the serum pharmacokinetics of nattokinase in humans following a single, oral, daily dose. Altern Ther Health Med. 2013;19:16–9.
11. Pais E et al. Effects of nattokinase, a pro-fibrinolytic enzyme, on red blood cell aggregation and whole blood viscosity. Clin Hemorheol Microcirc. 2006;35:139–42.