Mogelijk gemaakt door:

Foliumzuur/folaat

Evenals vitamine B12 is foliumzuur essentieel voor de synthese van DNA en RNA en het goed verlopen van de celdeling. Ook is foliumzuur betrokken bij de eiwitstofwisseling en de vorming van hemoglobine. Foliumzuur is belangrijk voor het zenuwstelsel en immuunsysteem en verlaagt de homocysteïnespiegel (risicofactor voor onder meer trombose, hart- en vaatziekten en dementie). Tijdens de zwangerschap is foliumzuur betrokken bij de sluiting van de neuraalbuis. Het advies om minimaal 4 weken vóór de conceptie en tijdens de eerste 10 weken van de zwangerschap een foliumzuursupplement in te nemen, is algemeen bekend. Maar ook gebruik ná de 10e week van de zwangerschap is veilig en kan gunstig zijn.

Bronnen

Foliumzuur is aanwezig in groene (blad)groenten, fruit, volkoren granen, peulvruchten en in mindere mate in melk(producten).

Kwaliteitsaspecten

Foliumzuur (pteroylmonoglutaminezuur), dat omwille van stabiliteit meestal gebruikt wordt in voedingssupplementen, is de synthetische, geoxideerde vorm van het natuurlijke, erg instabiele folaat (tetrahydrofolaat). Folaat is wat in voeding voorkomt en door het lichaam gebruikt wordt. Foliumzuur (uit supplementen) moet door het lichaam omgezet worden in tetrahydrofolaat en vervolgens in 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF). Onderzoek toont aan dat dit complexe omzettingsproces in het lichaam erg traag en inefficiënt verloopt. Suppletie van 5-MTHF omzeilt dit probleem en zorgt ervoor dat het direct door het lichaam gebruikt kan worden.

Wanneer 5-methyltetrahydrofolaat gebonden wordt aan glucosaminezout is het mogelijk om de biologisch actieve vorm stabiel te houden en heeft het optimale opneembaarheid. Daarnaast is het in staat om de bloed-/hersenbarrière te passeren, in tegenstelling tot de ‘gewone’ (synthetische) vorm van foliumzuur. Studies laten daarbij zien dat 5-MTHF gebonden aan glucosaminezout een hogere wateroplosbaarheid, stabiliteit en biologische beschikbaarheid heeft dan 5-MTHF gebonden aan calciumzout.

Tekenen van een mogelijk tekort

Een (langdurig) foliumzuurtekort kan zich onder meer uiten in megaloblastaire anemie, een verhoogde homocysteïnespiegel, hart- en vaatziekten, cognitieve achteruitgang, depressie, een verhoogde kans op kanker en zwangerschapscomplicaties (spontane abortus, placentaloslating, neuraalbuisdefecten en andere aangeboren afwijkingen bij het kind).

Indicaties

  • Lage foliumzuurinname met de voeding
  • Verhoogde foliumzuurbehoefte (intestinale malabsorptie, leverziekten, nierdialyse, alcoholisme)
  • Megaloblastaire anemie
  • Zwangerschap(swens)
  • Hyperhomocysteinemie
  • Preventie ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis)
  • Leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie (AMD)
  • Depressie
  • Preventie kanker (borst, baarmoederhals, prostaat, dikke darm, endeldarm, alvleesklier)
  • Vitiligo
  • Verminderde vruchtbaarheid (mannen)
  • Preventie (leeftijdsgerelateerde) cognitieve achteruitgang en dementie
  • Preventie beroerte
  • Rusteloze benen

Contra-indicaties

Overgevoeligheid voor foliumzuur (zeldzaam)

Gebruiksadviezen

  • Algemene (onderhouds)dosering: 400-800 mcg/dag
  • Algemene therapeutische dosering*: 800-5000 mcg/dag
  • Hyperhomocysteinemie: 800-1000 mcg/dag; gebruik naast foliumzuur ook extra vitamine B12 (400-1000 mcg/dag) en vitamine B6 (20-50 mg/dag)
  • Preventie ouderdomsslechthorendheid: 800 mcg/dag
  • Subfertiliteit bij mannen: 2000-5000 mcg/dag (in combinatie met zink)
  • Zwangerschap(wens): 400-800 mcg/dag in de maanden rondom de conceptie (bij neuraalbuisdefect vorige zwangerschap 4000 mcg/dag)

* Gebruik foliumzuur bij voorkeur in een dosis lager dan de aanvaardbare bovengrens (upper limit of UL) van 1000 mcg foliumzuur per dag. 

* Bij foliumzuursuppletie dient de vitamine B12-status goed in de gaten gehouden te worden, vooral bij doseringen boven 1000 mcg foliumzuur per dag (gebruik dan in elk geval een multi of vitamine B-complex met voldoende vitamine B12).  

* B-vitamines hebben een sterke wisselwerking; gebruik daarom bij voorkeur een vitamine B-complex (of een multi met B-vitamines) naast een afzonderlijke (hooggedoseerde) B-vitamine. 

Interactie

  • Foliumzuur vermindert de giftigheid van methotrexaat; foliumzuursuppletie verlaagt de effectiviteit van methotrexaat bij reuma en psoriasis niet, maar bij kanker mogelijk wel.
  • Fenytoïne en andere anti-epileptica (waaronder primidon en carbamazepine) verhogen de foliumzuurbehoefte; foliumzuursuppletie kan echter leiden tot verlaging van de bloedspiegel van het anti-epilepticum, waardoor deze minder effectief is; monitoren van de medicijnspiegel is daarom belangrijk.
  • Foliumzuur kan de effectiviteit van cholinesterase-remmers bij Alzheimer verhogen.
  • Foliumzuur kan de effectiviteit van antidepressiva, antidiabetica en antihypertensiva verhogen.
  • Verschillende medicijnen waaronder barbituraten, de anticonceptiepil, colestipol, cycloserine, diuretica (waaronder triamtereen), nitrofurantoïne, NSAID’s, salicylaten, aminosalicylzuur, methotrexaat, cholestyramine, chlooramphenicol, H2- receptorantagonisten, colchicine, antacida, trimethoprim, metformine, sulfasalazine en corticosteroïden kunnen de foliumzuurstatus negatief beïnvloeden; extra inname van foliumzuur kan gewenst zijn.
  • Foliumzuur voorkomt mogelijk nitroglycerine-tolerantie.
  • Foliumzuur vermindert de toxiciteit van arseen.
  • Een hoge dosis foliumzuur kan de toxiciteit van 5-fluorouracil en capecitabine vergroten; wees bij gebruik van deze antikankermedicijnen voorzichtig met foliumzuursuppletie.
  • Voor de omzetting van foliumzuur in de actieve vorm is vitamine B12, niacine en vitamine C nodig.
  • Vitamine C vermindert de foliumzuuruitscheiding.
  • Een hoge foliumzuurinname kan de zink-opname verminderen.
  • Alcohol en roken kunnen de foliumzuurbehoefte verhogen.
  • Groene thee kan de opname van foliumzuur verlagen.

Veiligheid

Foliumzuur in een dosis tot 1000 mcg (UL of upper limit) wordt goed verdragen; doses hoger dan 1000 mcg per dag kunnen maagdarmklachten of huidklachten geven. Een hoge dosis foliumzuur in combinatie met een vitamine B12-tekort kan neuropathie uitlokken of verergeren; combineer daarom foliumzuur bij voorkeur met een vitamine B-complex en/of een multi die (voldoende) vitamine B12 bevat.

Literatuur

1. Folic acid. Monograph. Altern Med Rev. 2005;10(3):222-229.
2. 5-Methyltetrahydrofolate. Monograph. Altern Med Rev. 2006;11(4):330-337.
3. Cui R et al. Dietary folate and vitamin B6 and B12 intake in relation to mortality from cardiovascular diseases: Japan collaborative cohort study. Stroke. 2010;41(6):1285-9.
4. Qin X et al. Effect of folic acid supplementation on the progression of carotid intima-media thickness: a meta-analysis of randomized controlled trials. Atherosclerosis. 2012;222(2):307-13.
5. Ni J et al. Association between the MTHFR C677T polymorphism, blood folate and vitamin B12 deficiency, and elevated serum total homocysteine in healthy individuals in Yunnan Province, China. J Chin Med Assoc. 2017;80(3):147-153.
6. Christen WG et al. Folic acid, pyridoxine, and cyanocobalamin combination treatment and age-related macular degeneration in women: the Women's Antioxidant and Folic Acid Cardiovascular Study. Arch Intern Med. 2009;169(4):335-41.
7. Shelton RC et al. Assessing effects of l-methylfolate in depression management: results of a real-world patient experience trial. Prim Care Companion CNS Disord. 2013;15(4).
8. Neggers Y. The relationship between folic acid and risk of autism spectrum disorders. Healthcare (Basel). 2014;2(4):429-44.
9. WHO. Guideline: Daily iron and folic acid supplementation in pregnant women. Geneva, World Health Organization, 2012.
10. Barua S et al. Folic acid supplementation in pregnancy and implications in health and disease. J Biomed Sci. 2014;21:77.
11. Wong WY et al. Effects of folic acid and zinc sulfate on male factor subfertility: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Fertil Steril. 2002;77(3):491-8.
12. McNulty H et al. Effect of continued folic acid supplementation beyond the first trimester of pregnancy on cognitive performance in the child: a follow-up study from a randomized controlled trial (FASSTT offspring trial). BMC Med. 2019;17:196.

 

Terug