D-ribose is een monosacharide (enkelvoudige suiker) met vijf koolstofatomen in een ringstructuur. De ‘D’ staat voor de natuurlijke (rechtsdraaiende) vorm, in tegenstelling tot de L-vorm die niet in de natuur voorkomt. D-ribose speelt een rol in verschillende metabole processen die de beschikbare energie in de cel verhogen. Het is een belangrijk bestanddeel van ATP (adenosinetrifosfaat). D-ribose maakt daarnaast onderdeel uit van andere moleculen die belangrijk zijn in de energiestofwisseling, zoals NAD+ (nicotinamide-adenine-dinucleotide) en GTP (guanosinetrifosfaat). Ook is D-ribose een structurele component van DNA (deoxyribonucleïnezuur) en RNA (ribonucleïnezuur).
Het lichaam kan zelf D-ribose vormen uit glucose. Dit vindt plaats in de pentosefosfaatroute. De pentosefosfaatroute is een traag verlopend proces. Oraal ingenomen D-ribose omzeilt deze trage stap en heeft een hoge biologische beschikbaarheid. In de cel wordt D-ribose omgezet in geactiveerd ribose (5-fosforibosyl-1-pyrofosfaat, afgekort PRPP), dat direct beschikbaar is. De aanwezigheid van D-ribose is van groot belang om de ATP- en NAD+-niveaus in het lichaam te verhogen of op peil te houden.
Suppletie met D-ribose kan zorgen voor een verhoging van de fysieke prestaties en voor verbetering van de hartfunctie bij mensen met hartaandoeningen. D-ribose uit een supplement verschaft snel substraat voor de synthese van ATP. Voor het verhogen van NAD+-niveaus in de lichaamscellen is het van belang om D-ribose samen met nicotinamide (vitamine B3, voorloper van NAD+) te suppleren. Tijdens de omzetting van nicotinamide in NAD+ wordt de fosforibosyl-groep van PRPP aan nicotinamide gekoppeld. ATP is bovendien ook belangrijk voor de vorming van NAD+. De omzetting van nicotinamide in NAD+ gaat veel efficiënter in de aanwezigheid van ATP, omdat ATP de activiteit van het enzym dat hierbij betrokken is, sterk verhoogt.
D-ribose komt in kleine hoeveelheden voor in paddenstoelen, vlees en gevogelte.
Zwangerschap en het geven van borstvoeding (vanwege het gebrek aan veiligheidsgegevens)
D-ribose werkt synergetisch met nicotinamide in het verhogen van de NAD+-niveaus. Er kan dan worden volstaan met 600-1200 mg D-ribose per dag.
D-ribose is veilig bij langdurig gebruik wanneer de maximaal toegestane dagdosering van 36 mg per kg lichaamsgewicht niet wordt overschreden. In klinische studies zijn kortdurend (maximaal 8-12 weken) hogere doseringen tot 10 à 15 gram toegepast. In doseringen vanaf 5 gram kan D-ribose de bloedglucosespiegel verlagen. Bij zeer hoge doseringen (>60 g/dag) kunnen bijwerkingen zoals diarree en misselijkheid optreden.
1. Mahony DE et al. Understanding D-ribose and mitochondrial function. Adv Biosci Clin Med. 2018;6:1-5.
2. Thompson J et al. Evaluation of D-ribose pharmacokinetics, dose proportionality, food effect, and pharmacodynamics after oral solution administration in healthy male and female subjects. J Clin Pharmacol. 2014;54:546-54.
3. Teitelbaum JE et al. The use of D-ribose in chronic fatigue syndrome and fibromyalgia: a pilot study. J Altern Complement Med. 2006;12:857-62.
4. Li S et al. D-ribose: potential clinical applications in congestive heart failure and diabetes, and its complications (review). Exp Ther Med. 2021;21:496.
5. Bayram M et al. D-ribose aids heart failure patients with preserved ejection fraction and diastolic dysfunction: a pilot study. Ther Adv Cardiovasc Dis. 2015;9:56-65.
6. Cao W et al. Effect of D-ribose supplementation on delayed onset muscle soreness induced by plyometric exercise in college students. J Int Soc Sports Nutr. 2020;17:42.
7. Xue Y et al. A combination of nicotinamide and d-ribose (RiaGev) is safe and effective to increase NAD+ metabolome in healthy middle-aged adults: a randomized, triple-blind, placebo-controlled, cross-over pilot clinical trial. Nutrients. 2022;14:2219.
8. Seifert JG et al. The influence of D-ribose ingestion and fitness level on performance and recovery. J Int Soc Sports Nutr. 2017;14:47.
9. Derosa G et al. A randomized, double-blind, placebo-controlled study to evaluate the effectiveness of a food supplement containing creatine and d-ribose combined with a physical exercise program in increasing stress tolerance in patients with ischemic heart disease. Nutrients. 2019;11:3075.
10. Moschini R et al. Ribose intake as food integrator: is it really convenient practice? Biomolecules. 2022;12:1775.
11. Hellsten Y et al. Effect of ribose supplementation on resynthesis of adenine nucleotides after intense intermittent training in humans. J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2004;286:R182-8.
12. Tai Y et al. D-ribose metabolic disorder and diabetes mellitus. Mol Biol Rep. 2024;51:220.
13. Sinatra ST et al. (D)-Ribose supplementation in the equine: lack of effect on glycated plasma proteins suggesting safety in humans. J Am Coll Nutr. 2015;34:108-12.
14. EFSA Panel on Nutrition, Novel Foods and Food Allergens (NDA). Statement on the safety of D-ribose. EFSA J. 2018;16:e05485.
15. Seifert J et al. Assessment of hematological and biochemical parameters with extended D-ribose ingestion. J Int Soc Sports Nutr. 2008;5:13.