Vitamine B5

Vitamine B5 (pantotheenzuur) is essentieel voor de groei, voortplanting en de normale fysiologische functies. Het is betrokken bij de energieproductie, de stofwisseling van koolhydraten, eiwitten en vetten en de synthese van lipiden, neurotransmitters, steroïdhormonen, porfyrinen en hemoglobine. Een goede vitamine B5-status draagt bij aan een gezonde huid, gezonde gewrichten en goede psychische gezondheid. Pantotheenzuur is aanwezig in veel voedingsmiddelen (het Griekse pantos betekent overal), maar het vitamine B5-gehalte in voeding kan sterk dalen door voedselraffinage, koken, invriezen en inblikken.

Vitamine B5 heeft een lage toxiciteit. De enige bijwerking die is gerapporteerd na inname van hoge doses vitamine B5 is diarree (in dat geval de dosis verlagen). Het wateroplosbare pantotheenzuur wordt niet opgeslagen en dient elke dag in voldoende mate aangeboden te worden. 

Vlees, vis, gevogelte, groenten, peulvruchten, eieren, melk.

Eczeem, buikpijn, 'burning feet' (pijnlijk, branderig gevoel in de voeten), depressie, vermoeidheid, haaruitval, verminderde weerstand, slapeloosheid, geïrriteerdheid, lage bloeddruk, spierkramp, misselijkheid, slechte coördinatie.

• Dislipidemie (hypertriglyceridemie, hypercholesterolemie)
• Diabetes mellitus (remming vasculaire complicaties)
• Stress, vermoeidheid (ondersteuning bijnierfunctie)
• Reumatoïde artritis
• Lupus erythematosus
• Acne vulgaris
• Wondheling
• Hepatitis A
• Preventie neurologische complicaties malaria (dieronderzoek)

• Zwangerschap en lactatie (ontbreken van veiligheidsgegevens).

• Algemene therapeutische dosering: 250-2000 mg/dag
• Dislipidemie: 750 mg/dag
• Reumatoïde artritis: 1000-2000 mg/dag
• Lupus erythematosus: tot 10 gram/dag (in combinatie met vitamine E)

• Afzonderlijke B-vitaminen zoals pantotheenzuur kunnen het beste ingenomen worden in combinatie met een B-complex (synergie).
• Pantotheenzuur kan de werking van acetylcholinesteraseremmers versterken (door stimulering van de acetylcholinesynthese).
• Pantotheenzuur kan de werking van corticosteroïden versterken.
• De anticonceptiepil kan de vitamine B5-status verlagen.
• Pantotheenzuur beschermt mogelijk tegen vestibulaire ototoxiciteit (misselijkheid, braken, duizeligheid), een bijwerking van streptomycine.
• Pantotheenzuur kan bijwerkingen van cisplatine (achteruitgang gehoor) en valproïnezuur (neuraalbuisdefecten, leverschade) tegengaan (dieronderzoek).

De toxiciteit van pantotheenzuur is uiterst laag. In dieronderzoek werden bij doses tot 250 mg/kg/dag geen bijwerkingen gezien, evenals in humaan onderzoek bij doses tot 10 gram per dag. Een veilige bovengrens van inname voor pantotheenzuur is niet vastgesteld. Doses boven 2 gram pantotheenzuur per dag kunnen diarree en andere maagdarmklachten veroorzaken.

1. Kelly GS. Pantothenic acid. Monograph. Altern Med Rev. 2011;16(3):263-74.

2. Pantethine. Monograph. Altern Med Rev. 2010;15(3):279-82.

3. Horvath Z et al. Treatment with pantethine. J  Evidence-Based Complem Altern Med. 2011;16(1):21-28.

4. EFSA NDA Panel (EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies), 2013. Scientific Opinion on the substantiation of a health claim related to pantothenic acid and contribution to normal energy-yielding metabolism pursuant to Article 14 of Regulation (EC) No 1924/2006. EFSA Journal 2013;11(10):3411.

5. Evans M et al. Pantethine, a derivative of vitamin B5, favorably alters total, LDL and non-HDL cholesterol in low to moderate cardiovascular risk subjects eligible for statin therapy: a triple-blinded placebo and diet-controlled investigation. Vasc Health Risk Manag. 2014;10:89-100.

6. Slyshenkov VS et al. Pantothenic acid and pantothenol increase biosynthesis of glutathione by boosting cell energetics. FEBS Lett. 2004;569(1-3):169-72.

7. Felker D et al. Evidence for a potential protective effect of carnitine-pantothenic acid co-treatment on valproic acid-induced hepatotoxicity. Expert Rev Clin Pharmacol. 2014;7(2):211-8.