Valeriaan (Valeriana officinalis), in de volksmond ook wel kattenkruid genoemd, is een plant die in grote delen van Europa en Azië voorkomt. In de Griekse oudheid werd valeriaan al gebruikt als medicinaal kruid. De naam Valeriana is afgeleid van het Latijnse werkwoord ‘valere’ hetgeen ‘in goede gezondheid verkeren’ aanduidt.
De wortel van deze plant bevat onder meer GABA, valereenzuur (en andere mono- en sesquiterpenen), (iridoïd) valepotriaten, alkaloïden en lignanen. GABA is de belangrijkste inhiberende neurotransmitter in het centraal zenuwstelsel en heeft een kalmerende (sederende) en rustgevende werking. Valereenzuur versterkt de activiteit van GABA; valepotriaten hebben eveneens een kalmerend effect. Deze componenten bevorderen een goede slaapkwaliteit (zelfs bij mensen zonder slaapproblemen) en vergemakkelijken het inslapen en doorslapen, zonder sufheid en concentratieproblemen de ochtend na inname. Tevens hebben valereenzuur, GABA en valepotriaten een angstremmende werking en helpen valereenzuur en valepotriaten de spieren te ontspannen (spasmolytische activiteit).
Valeriaan wordt vooral gebruikt tegen (chronische) slapeloosheid, die onder meer te maken kan hebben met stress, angst, (post)menopauze, rusteloze benen (syndroom), kankertherapie, reuma of het stoppen met het gebruik van benzodiazepines. Het kan een paar weken duren voordat de effecten van valeriaan goed merkbaar worden.
Valeriana officinalis (wortel)
Algemene adviesdosering: 150-900 mg/dag
Slapeloosheid: 300-900 mg valeriaanextract per dag (innemen 30 minuten tot 2 uur voor het naar bed gaan)
Angst/stress: 150-600 mg/dag
Dysmenorroe: 300-900 mg/dag
Opvliegers: 800 mg/dag
Valeriaan is veilig in de geadviseerde doseringen. Bijwerkingen zoals hoofdpijn en maagdarmklachten zijn zeldzaam. Een vrouw die een (over)dosis van 20 gram valeriaanwortel innam, herstelde volledig binnen 24 uur. Wees voorzichtig met het gebruik van valeriaan als grote mentale alertheid is vereist (autorijden, bedienen machines).