De medicinale plant Vitex agnus castus (monnikspeper) komt van oorsprong uit landen rond de Middellandse Zee. Monnikspeper(bes) is een belangrijk vrouwenkruid en wordt al beschreven in geschriften van de Griekse arts Hippocrates, de grondlegger van de westerse geneeskunde. De gedroogde bessen bevatten diverse bioactieve stoffen waaronder iridoïde glycosiden, flavonoïden, diterpenen, lignanen en etherische olie, die samen verantwoordelijk zijn voor de gezondheidseffecten van monnikspeper.
Monnikspeper ondersteunt het (psycho)neuro-endocriene systeem, onder meer door beïnvloeding van de cholinerge, dopaminerge, GABA-erge en opioïde neurotransmissie, regulatie van het stress-systeem (hypothalamus-hypofyse-bijnier-as), remming van (latente) hyperprolactinemie en stimulering van de progesteronsynthese (mede door een betere ontwikkeling van het corpus luteum). Tevens heeft monnikspeper antioxidatieve, ontstekingsremmende en pijnstillende eigenschappen. Het corrigeren van een relatief progesterontekort en corpus luteum insufficiëntie door het tegengaan van (latente) hyperprolactinemie (door dopamine-agonisme) is mogelijk het belangrijkste werkingsmechanisme van monnikspeper bij vrouwenklachten zoals PMS/PMDD, cyclische mastalgie, verminderde vruchtbaarheid en menstruatiestoornissen.
Gedroogde bessen van Vitex agnus castus (kuisboom, monnikspeper, vitex, Verbenaceae familie)
De aanbevolen dosis is afhankelijk van het gebruikte monnikspeperextract; volg de aanwijzingen op de verpakking. Monnikspeper kan het beste de hele cyclus worden ingenomen, gedurende ten minste 3 menstruatiecycli. Bij een verminderde vruchtbaarheid of amenorroe kan het nodig zijn monnikspeperextract veel langer (tot 18 maanden) in te nemen.
Monnikspeper(besextract) is een veilig fytotherapeuticum, ook bij langdurig gebruik, en heeft geen significante bijwerkingen.
1. Cerqueira RO et al. Vitex agnus castus for premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder: a systematic review. Arch Womens Ment Health. 2017;20(6):713-719.
2. Carmichael AR. Can Vitex agnus castus be used for the treatment of mastalgia? What is the current evidence? Evid Based Complement Alternat Med. 2008;5(3):247-50.
3. van Die MD et al. Vitex agnus-castus extracts for female reproductive disorders: a systematic review of clinical trials. Planta Med. 2013;79(7):562-75.
4. Vitex agnus-castus. Monograph. Altern Med Rev. 2009;14(1):67-70.
5. Blumenthal M ed. Chaste tree, Vitex agnus-castus L. Clinical overview. The ABC Clinical Guide to Herbs, 2003. American Botanical Council.
6. Seidlova-Wuttke D et al. The premenstrual syndrome, premenstrual mastodynia, fibrocystic mastopathy and infertility have often common roots: effects of extracts of chasteberry (Vitex agnus castus) as a solution. Clinical Phytoscience. Int J Phytomed Phytother. 2017;3:6.
7. Yavarikia P et al. Comparing the effect of mefenamic acid and vitex agnus on intrauterine device induced bleeding. J Caring Sci. 2013;2(3):245-54.
8. Aksoy AN et al. Evaluation of the efficacy of Fructus agni casti in women with severe primary dysmenorrhea: a prospective comparative Doppler study. J Obstet Gynaecol Res. 2014;40(3):779-84.
9. Rafieian-Kopaei M et al. Systematic review of premenstrual, postmenstrual and infertility disorders of Vitex agnus castus. Electron Physician. 2017;9(1):3685-3689.
10. Arentz S et al. Herbal medicine for the management of polycystic ovary syndrome (PCOS) and associated oligo/amenorrhoea and hyperandrogenism; a review of the laboratory evidence for effects with corroborative clinical findings. BMC Complement Altern Med. 2014;14:511.
11. Daniele C et al. Vitex agnus castus: a systematic review of adverse events. Drug Saf. 2005;28(4):319-32.