Het essentiële mineraal mangaan is component van een aantal metallo-enzymen (zoals superoxidedismutase, arginase en pyruvaatcarboxylase) en is betrokken bij de eiwit-, nucleïnezuur-, vetzuur- en koolhydraatstofwisseling. De activiteit van glycosyltransferases en xylosyltransferases, die een rol spelen bij de synthese van proteoglycanen (bouwstenen voor botten en bindweefsels) is gevoelig voor de mangaanstatus. Ook is mangaan essentieel voor de werkzaamheid van nutriënten zoals choline, biotine, vitamine C en thiamine en de synthese van moedermelk, geslachtshormonen, schildklierhormoon, protrombine, ureum en bloed. Het lichaam bevat ongeveer 10 mg mangaan, dat voornamelijk is opgeslagen in lever, nieren, pancreas en botten. Naar gelang de mangaaninname kan het lichaam de mangaanstatus reguleren via absorptie in het maagdarmkanaal en uitscheiding met gal. Zowel een mangaantekort als mangaanexces heeft negatieve gevolgen voor de gezondheid.
Noten, chocolade, volkoren granen, zeevoedsel, bonen, fruit, groene groenten, koffie, thee, eieren, drinkwater.
Dermatitis, zwakke pezen en banden, trage haargroei, misselijkheid, achteruitgang gehoor, spierzwakte, krakende gewrichten, osteoporose, glucose-intolerantie, langere bloedingstijd. Een mangaantekort verhoogt mogelijk de kans op kanker, ADHD en cognitieve problemen.
Mangaan is veilig in de genoemde doseringen. Voor chronische inname van mangaan geldt een NOAEL (no observed adverse effect level) van 11 mg per dag uit voeding en voedingssupplementen.
1. Zablocka-Slowińska K et al. The role of manganese in etiopathogenesis and prevention of selected diseases. Postepy Hig Med Dosw (Online). 2012;66:549-53.
2. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies. Scientific Opinion on Dietary Reference Values for manganese. EFSA Journal 2013;11(11):3419, 44 pp.
3. Oulhote Y et al. Sex- and age-differences in blood manganese levels in the U.S. general population: national health and nutrition examination survey 2011-2012. Environ Health. 2014;13:87.
4. Shen F et al. The association between deficient manganese levels and breast cancer: a meta-analysis. Int J Clin Exp Med. 2015;8(3):3671-80.
5. Shin DW et al. Association of hair manganese level with symptoms in attention-deficit/hyperactivity disorder. Psychiatry Investig. 2015;12(1):66-72.
6. Bhang SY et al. Relationship between blood manganese levels and children's attention, cognition, behavior, and academic performance--a nationwide cross-sectional study. Environ Res. 2013;126:9-16.
7. Soldin OP et al. Effects of manganese on thyroid hormone homeostasis: potential links. Neurotoxicology. 2007;28(5):951-6.