26-08-2015
Hesselink JMK, Clin Res Foot Ankle 2015, 3:1
Het gebruik van de pijnstillende, ontstekingsremmende en zenuwcel-beschermende stof Palmitoylethanolamide bij de behandeling van het Tarsaal Tunnel Syndroom
Door: Jan M Keppel Hesselink
Afdeling moleculaire farmacologie, Universiteit van Witten Herdecke, Nederland.
Het Tarsaal Tunnel Syndroom* (TTS) is een beklemmingsneuropathie. Een conservatieve behandeloptie zoals ontstekingsremmende medicatie leidt niet altijd tot een goed resultaat, en hoewel er goede resultaten behaald zijn door middel van een operatie waarbij chirurgische decompressie* wordt toegepast, kan postoperatieve fibrose* leiden tot terugkeer van de klachten. Klinische studies op dit gebied zijn enkel pilotstudies*, zowel op het gebied van decompressie operaties als op het gebied van conservatieve behandelmethoden, ook zijn er slechts weinig patiënten in elk traject geëvalueerd. Wanneer men voor een bepaald zenuwcompressiesyndroom een behandeling zou overwegen op basis van voldoende klinische studies, moeten ook gegevens van studies met betrekking tot andere zenuwcompressie- syndromen* worden meegenomen in deze overweging.
We zullen hier dergelijke gegevens bespreken aangaande palmitoylethanolamide (PEA), een natuurlijke verbinding verkrijgbaar als supplement met een uitstekend veiligheidsprofiel[1]. Er zijn sinds 1957 vele honderden farmacologische studies en meer dan 30 klinische studies gedaan met PEA als een ontstekingsremmend en pijnstillend middel , bij in totaal ongeveer 6000 patiënten. De werkzaamheid en veiligheid van PEA bij zenuwcompressie-syndromen is geëvalueerd bij aandoeningen als ischias* en pijnklachten bij het Carpaal Tunnel Syndroom, in 8 klinische studies met meer dan 1000 patiënten in totaal [2]. Aangezien het vaak voorgeschreven co-analgeticum pregabaline* ineffectief bleek te zijn bij een compressiesyndroom zoals ischias, zou PEA beschouwd moeten worden als een alternatieve behandelingsoptie voor de behandeling van zenuwcompressie- syndromen[3].
Zenuwcompressiesyndromen hebben verschillende klinische manifestaties afhankelijk van de lokalisatie van de beklemde zenuw, ze delen echter allemaal een gelijke pathogenese en pijnsymptomatologie. Onderzoek heeft aangetoond dat druk op een zenuw een zenuwontsteking veroorzaakt.. Een dergelijke neuritis* gaat over in een chronische pathologische toestand door inductie van een aantal cascades van chemische ontstekingsreacties, en PEA kan dergelijke cascades remmen[4]. PEA is effectief in verschillende diermodellen voor zenuwcompressie, zoals een ligatie van de nervus ischiadicus. Het toedienen van PEA vermindert ontsteking en pijn in dergelijke modellen. Herhaalde behandeling met PEA leidde zelfs tot een verminderde aanwezigheid van intraneuraal oedeem* en infiltratie van macrofagen*, en leidde tot neuroregeneratie*, zoals een aanzienlijk dikkere myelineschede*, een grotere diameter van de axonen* en een groter aantal zenuwvezels[5]. Deze gegevens onderbouwen de toepassing van PEA bij zenuwcompressiesyndromen. De werkzame dosering in de meeste van deze modellen was 10-30 mg per kg lichaamsgewicht. De vicieuze cirkel van ontsteking, toenemende pijn en zenuwdegeneratie kan dus worden doorbroken door PEA.
In een dubbelblinde, placebogecontroleerde studie werd het gebruik van zowel een hoge als een lage dosis van PEA geëvalueerd na drie weken van behandeling. Aan deze belangrijke studie namen 636 patiënten deel die leden aan pijn als gevolg van radiculaire compressie* van de nervus ischiadicus*. De afname van pijn was het grootst (meer dan 50%) in de groep welke de hoogste dosis PEA gebruikte, en significant hoger dan in de groep welke een lage dosering of een placebo gebruikte[6]. De NNT* met PEA in week 3 was 1.5, de NNH* moet minstens een paar honderd zijn, maar is vooralsnog niet berekenbaar vanwege het ontbreken van bijwerkingen van PEA die aanleiding gaven tot uitval in klinische studies[7]. In een gecontroleerde studie bij 26 patiënten met het Carpaal Tunnel Syndroom* verminderde PEA de pijn, en verbeterde PEA significant de compressie-geïnduceerde* achteruitgang van de latentietijd* van de nervus medianus [8]. In een tweede gecontroleerde-gerandomiseerde studie met 40 diabetische patiënten met het Carpaal Tunnel Syndroom, met pijn, verbeterde PEA de pijnstatus aanzienlijk, evenals alle neurofysiologische parameters.
PEA behoort tot een geheel nieuwe klasse van pijnstillende producten. Er is geen gevaar voor verslavingen ook zijn interacties met geneesmiddelen tot nu toe niet gedocumenteerd. Dit co-analgeticum is gemakkelijk toe te dienen (in een dagelijkse dosis tot 1800 mg) en is verkrijgbaar in 400 mg capsules die zuiver PEA bevatten, vrij van hulpstoffen. De optimale dosis PEA lijkt 1200 mg per dag. Wanneer men de voor- en nadelen van het gebruik van PEA afweegt lijkt het een juist idee om PEA op te nemen in het therapeutisch arsenaal bij chronische pijn of bij zenuwcompressiesyndromen als het Tarsaal Tunnel Syndroom. PEA kan worden toegediend als opzichzelfstaand analgeticum*, maar kan ook deel uitmaken van een therapie waarbij meerdere geneesmiddelen gebruikt worden.
Verklarende woordenlijst
*Tarsaal Tunnel Syndroom: beklemming van een voetzenuw (nervus tibialis posterior) aan de binnenzijde van de enkel, gepaard gaande met onder andere pijnklachten en tintelingen.
*Chirurgische decompressie: operatie waarbij een beklemming van een zenuw wordt opgeheven door bijvoorbeeld het verwijderen van weefsel dat op de zenuw drukt.. *Postoperatieve fibrose: woekering van bindweefsel na een operatie.
*Pilotstudie: een kleine, voorlopige (verkennende) studie, vaak ter voorbereiding op een groter opgezette studie.
*Zenuwcompressiesyndroom: een aandoening waarbij er een zenuw in het lichaam bekneld is wat aanleiding geeft tot bepaalde klachten zoals pijn en tintelingen.
*Ischias: een uitstralende zenuwpijn in de bil en/of het been. De pijn ontstaat door een irritatie of ontsteking van één of meer zenuwwortels op de plaats waar deze zenuwwortels uit het ruggenmerg ontspringen.
*Pregabaline: geneesmiddel voor de behandeling van perifere neuropathische pijn.
*Neuritis: een ontsteking en beschadiging van een zenuw door infectieuze, toxische of mechanische oorzaken.
*Intraneuraal oedeem: een overmatige ophoping van vocht in een zenuw.
*Infiltratie van macrofagen: de afzetting van macrofagen (cellen welke binnengedrongen virussen en bacteriën in zich opnemen) tussen normale weefselcellen.
*Neuroregeneratie: de hergroei of reparatie van beschadigd zenuwweefsel.
*Myelineschede: een wit, vetachtig weefsel dat de zenuwen van het perifere zenuwstelsel bedekt.
*Axon: een uitloper van een zenuwcel waarover de zenuwprikkels voortgeleid worden.
*Radiculaire compressie: het bekneld zijn van de wortel van een zenuw.
*Nervus iIschadicus: de ischiaszenuw, de heupzenuw, zitbeenzenuw, of achterste beenzenuw.
*Numbers Needed to Treat (NNT): meet de effectiviteit van een geneesmiddel. Het aantal patiënten dat gedurende een te noemen periode moet worden behandeld met een bepaald geneesmiddel om een bepaalde ongunstige uitkomst te voorkomen.
*Numbers Needed to Harm (NNH): het getal dat aangeeft hoeveel mensen moeten worden behandeld voordat zich ten gevolge van die behandeling één complicatie of bijwerking voordoet.
*Compressie-geïnduceerde: door beklemming veroorzaakte
*Latentietijd: de tijd die een zenuwprikkel nodig heeft om voortgeleid te worden van zijn oorsprong naar een bepaald eindpunt (bijvoorbeeld een spier in het geval van een motorische zenuw)
*Carpaal Tunnel Syndroom: een klachtenpatroon veroorzaakt door een beknelling van de zenuw die loopt in het midden van de arm, in het verloop van de overgang van de onderarm naar de hand ter hoogte van de pols.
*Analgeticum: pijnstillend medicijn.
Referenties
1. Keppel Hesselink JM (2013) Evolution in pharmacologic thinking around the natural analgesic palmitoylethanolamide: from nonspecific resistance to PPAR-α agonist and effective nutraceutical. J Pain Res 6: 625-634.
2. Keppel Hesselink JM (2012) New Targets in Pain, Non-Neuronal Cells, and the Role of Palmitoylethanolamide. The Open Pain Journal 5: 12-23.
3. Baron R, Freynhagen R, Tölle TR, Cloutier C, Leon T, et al. (2010) The efficacy and safety of pregabalin in the treatment of neurpatic pain associated with chronic lumbosacral radiculopathy. Pain 150: 420-427.
4. Skaper SD, Facci L, Guisti P (2013) Glia and mast cells as target for palmitoylethanolamide, an anti-inflammatory and neuroprotective lipid mediator. Mol Neurobiol 48: 340-352.
5. Di Cesare Mannelli L, D’Agostino G, Pacini A, Russo R, Zanardelli M, et al. (2013) Palmitoylethanolamide is a disease-modifying agent in peripheral neurpathy: pain relief and neuroprotection share a PPAR-alpha-mediated mechanism. Mediatos of Inflammation.
6. G Guida, A de Fabiani, F Lanaia, A Alexandre, GM Vassallo, et al. (2010) La palmitiolethanolamida en el dolor neuropatico cronico por lumbociatalgia de tipo compresivo: estudio clinico multicentrico. Dolor 25: 35-42.
7. Keppel Hesselink JM (2013) Primum non Nocere: Supplements as Analgesics, a Neglected Area. J Pain Relief 2: e116.
8. Conigliaro R, Drago V, Foster PS, Schievano C, Di Marzo V (2011) Use of palmitoylethanolamide in the entrapment neurpathy of the median in the wrist. Minerva Med 102: 141-147.