Ashwagandha

Afbeelding 1. Ashwagandhawortel en -poeder.

Ashwagandha (Withania somnifera of winterkers, een plant uit de Solanaceae familie) is een belangrijk fytotherapeuticum uit India, Zuid-Azië, Centraal-Azië en delen van Afrika. De Sanskriet benaming ashwa (paard) gandha (geur) verwijst naar de typische geur van de verse wortel. Binnen de ayurvedische geneeskunde en andere geneeskundige tradities zoals unani en siddha wordt ashwagandha (met name de wortel) al meer dan 4000 jaar gebruikt in de vorm van thee, siroop, zalf, tinctuur of poeder. Ashwagandha, ook wel ‘Indiase ginseng’ of ‘koninklijk kruid’ genoemd, maakt vaak onderdeel uit van ayurvedische rasayana’s: kruidenmengsels met verjongende effecten, die de conditie van lichaam en geest verbeteren, meer energie geven en bijdragen aan een gezond en lang leven.(1-4) Ashwagandha heeft sterke adaptogene effecten; het verhoogt de niet-specifieke weerstand tegen ziekte en lichamelijke en psychische stress, die acuut of chronisch van aard kunnen zijn.(3,5,6) Traditionele therapeutische toepassingen zijn onder meer stressgerelateerde klachten (zoals angst, neerslachtigheid, slecht geheugen, laag libido, slapeloosheid, nerveuze uitputting, hypertensie), tumoren, diabetes mellitus, maagdarmklachten, artritis en neurodegeneratieve aandoeningen.(1,4) De laatste jaren wordt in toenemende mate wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de medicinale eigenschappen van ashwagandha. Inmiddels zijn ruim 800 studies gepubliceerd. Er zijn nog niet veel humane studies gedaan met ashwagandha, maar de vele preklinische studies laten veelbelovende resultaten zien en zijn vaak in lijn met traditionele toepassingen van ashwagandha. Veel studies zijn gedaan met KSM-66, een wortelextract van ashwagandha dat is gestandaardiseerd op 5% withanolides.

Bioactieve bestanddelen in ashwagandha zijn onder meer steroïde lactonen (withanolides), alkaloïden (waaronder withanine, anaferine, isopelletierine, somniferine, tropine), saponinen (sitoindosides/glycowithanolides), coumarines (scopoletine, aesculetine), fytosterolen (stigmasterol, β-sitosterol), aminozuren (waaronder tryptofaan), mineralen (waaronder ijzer) en bioflavonoïden.(5,8) Withanolides zijn waarschijnlijk de belangrijkste medicinale inhoudsstoffen. Het unieke aan ashwagandha is dat het van alle planten de grootste en structureel meest diverse verzameling withanolides bevat.(4)

Ashwagandha gaat (vroegtijdige) veroudering mede tegen door het remmen van oxidatieve stress en laaggradige ontsteking, en het verbeteren van de stressbestendigheid.(1) In-vitro onderzoek toonde aan dat withanone in ashwagandha celveroudering tegengaat door neerregulatie van de cycline afhankelijke kinaseremmer p21WAF1.(9) Dit regulatiemolecuul remt celdeling, bevordert celveroudering en apoptose en speelt mogelijk een rol in de pathogenese van leeftijdsgerelateerde ziekten zoals atherosclerose, de ziekte van Alzheimer, kanker en (osteo)artritis.(9,10)

Vermindering stress, angst
Ashwagandha heeft sterke stress- en angstverlagende effecten door regulatie van het stress-systeem (hypothalamus-hypofyse-bijnieras en sympatho-adrenale as), ondersteuning van de bijnierfunctie en remming van oxidatieve stress.(3,11-13) Ashwagandha gaat vermoedelijk stressgeïnduceerde verlaging van de serotoninespiegel en verhoging van de cortisol- en glutamaatspiegel tegen.(2,14) Stressverlaging en angstreductie (anxiolyse) zijn ook het gevolg van stimulering van de GABAerge neurotransmissie (via GABAA en GABAρ-receptoren).(15-17) In verschillende humane studies met proefpersonen met chronische stress leidde suppletie met ashwagandha-extract (125-1000 mg/dag) tot dosisafhankelijke afname van de cortisolspiegel (een belangrijke stressmarker) en CRP-spiegel (C-reactief proteïne, een ontstekingsmarker).(3,12,13) Ashwagandha zorgde voor (dosisafhankelijke) anxiolyse, gemeten met de Hamilton Anxiety Scale, Beck Anxiety Inventory of Perceived Stress Scale.(12) Ook daalden hartslagfrequentie en bloeddruk.(12,13) Bij de groepen die 250 mg extract per dag of meer innamen, daalden de nuchtere bloedglucosespiegel en de cholesterol- en triglyceridenspiegels.(13) Ashwagandhasuppletie leidde tot afname van concentratieproblemen en vergeetachtigheid, met name bij een dosis van 500 mg/dag. Ashwagandha helpt mogelijk tegen obsessieve-compulsieve stoornis (OCS). In een diermodel voor deze angststoornis was ashwagandha-extract effectief in een dosis van 25-50 mg/kg/dag, mede door verbetering van de serotonerge neurotransmissie. Ashwagandha werkte net zo goed als de SSRI fluoxetine, die vaak bij OCS wordt gegeven.(18) In een humane studie werd ashwagandha getest bij 39 volwassenen met een angststoornis (ICD10-classificatie). De helft van de groep nam tweemaal daags 250 mg ashwagandha-extract in, de andere helft placebo. Na 6 weken was het percentage responders in de ashwagandhagroep 88,2%, tegenover 50% in de placebogroep.(15)

Antidepressieve activiteit
Ashwagandha kan helpen tegen stressgerelateerde (reactieve) depressie door beïnvloeding van de serotonerge en adrenerge neurotransmissie.(14,16,19,20) In dieronderzoek had ashwagandha een antidepressieve activiteit, vergelijkbaar met imipramine.(1) In een humane studie met proefpersonen met chronische stress daalden symptomen van depressie (vastgesteld met de General Health Questionnaire-28 en Depression Anxiety Stress Scale) significant door suppletie met ashwagandha (tweemaal daags 300 mg gedurende 60 dagen) met 64-79%.(3)

Milde sedatie, betere slaapkwaliteit
Uit dieronderzoek is gebleken dat ashwagandha zorgt voor sneller inslapen en een betere kwaliteit van slapen, mede door stimulering van de GABA-erge neurotransmissie (via GABAA receptoren), stressregulatie en verlaging van oxidatieve stress.(16,17,21-33) In een humane studie zorgde suppletie met 750 of 1250 mg ashwagandha- extract per dag (overeenkomend met 6-10 gram wortel) bij 6 van de 17 gezonde proefpersonen tot verbetering van de slaapkwaliteit (alhoewel ze niet leden aan slapeloosheid).(24)

Verbetering cognitie en geheugen
De ayurveda beschouwt ashwagandha als ‘medhya rasayana’, een kruid dat goed is voor geheugen en intellect, met name bij stress.(1) Een placebogecontroleerde kruisproef met een groepje gezonde volwassenen (20-29 jaar) laat zien dat ashwagandhasuppletie (tweemaal 250 mg per dag gedurende 14 dagen) leidt tot verbetering van cognitieve en psychomotore prestaties.(25) Ashwagandha kan helpen bij cognitieve deficits bij kinderen en cognitieve achteruitgang door hoofdtrauma, langdurige ziekte of veroudering.(1)

Bij mensen met bipolaire stoornis heeft het denkvermogen te lijden onder de manische en depressieve episodes. Er zijn aanwijzingen uit een humane pilotstudie dat ashwagandha-extract de cognitie verbetert bij (stabiele) bipolaire stoornis. Een groep van 53 proefpersonen met bipolaire stoornis nam 8 weken ashwagandha-extract in (500 mg/dag) of placebo.(26) In de ashwagandhagroep werden significante cognitieve verbeteringen gezien op het gebied van auditief en verbaal werkgeheugen, reactietijd en sociale cognitie, gemeten met de Penn Emotional Acuity Test (een test waarin proefpersonen de emotionele toestand van anderen moeten beoordelen via hun gezichtsuitdrukking).

Dat ashwagandha gunstig is voor denken en geheugen komt onder meer door verlaging van oxidatieve stress, regulatie van het stress-systeem, modulatie van de GABAerge neurotransmissie en stimulering van de cholinerge neurotransmissie door remming van het enzym acetylcholinesterase (dat acetylcholine afbreekt) en verhoging van de bindingscapaciteit van cholinerge (muscarine)receptoren.(2,17,25,27,28) Cholinerge neuronen spelen een belangrijke rol bij leer- en geheugenprocessen, mede door een betere concentratie en alertheid. Achteruitgang van de cholinerge neurotransmissie draagt bij aan leeftijdsgerelateerde cognitieve veroudering en de ziekte van Alzheimer.(25,28)

Neuroprotectieve en neuroregeneratieve activiteit
Ashwagandha heeft diverse neuroprotectieve effecten:

• Ashwagandha beschermt tegen glutamaatgeïnduceerde neurotoxiciteit, vermoedelijk door verhoging van de intracellulaire glutathionconcentratie en bescherming tegen oxidatieve beschadiging van NMDARs (N-methyl-D-aspartaat receptoren), hetgeen neuronen predisponeert tot glutamaatgeïnduceerde oxidatieve stress.(29,30)
• Ashwagandha gaat oxidatieve stress tegen en verhoogt antioxidantenzymen en glutathion in de hersenen, mogelijk door inductie van transcriptiefactor Nrf2 (Nuclear factor (erythroid-derived 2)-like 2).(2) Orale suppletie met withanolides en verschillende sitoindosides verhoogden het gehalte glutathionperoxidase, SOD (superoxidedismutase) en catalase in de frontale cortex en striatum van proefdieren.( 101,102) Ashwagandha beschermt de hersenen tegen hypoxiegeïnduceerde oxidatieve stress en hersendisfunctie.(31)
• Ashwagandha zorgt voor neuroprotectie door ontstekingsremming en regulatie van de hypothalamus-hypofysebijnieras.
• Ashwagandha moduleert de serotonerge neurotransmissie (verhoging 5-HT2 receptor signalering en verlaging 5-HT1 receptor signalering) en stimuleert de GABA-erge neurotransmissie hetgeen is geassocieerd met neuroprotectie.(14,20)
• Bestanddelen in ashwagandha (waaronder withanolide A, withanosides IV en V, sominone) bevorderen neurogenese (de vorming van nieuwe neuronen) in de hersenen, mede door verhoging van BDNF (brain-derived neurotrophic factor). Ashwagandha voorkomt tevens dat neurotoxines zoals bèta-amyloïd (dat een centrale rol speelt in de pathogenese van alzheimer) neurogenese onderdrukken.(32-35) Daarnaast bevordert ashwagandha de regeneratie van neuronen met verlenging van neuronale uitlopers (axonen, dendrieten) en de reconstructie van synapsen.(26,32,34,36) Deze effecten van ashwagandha beschermen tegen cognitieve achteruitgang. Onderzoekers denken dat deze neuroregeneratieve effecten al kunnen optreden bij orale inname van een gebruikelijke dosis ashwagandha (zie suppletie en veiligheid).

Bescherming en regeneratie bij neurodegeneratieve ziekten
Ashwagandha is een veelbelovend fytotherapeuticum voor de behandeling van (neurodegeneratieve) aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, de ziekte van Huntington, hivgeassocieerde dementie, ruggenmergletsel, tardieve dyskinesie, en ischemische beroerte.(4,25,33-35,37-39) In een experimenteel model voor de ziekte van Alzheimer is aangetoond dat ashwagandha(extract) in staat is verdere beschadiging van neuronen door bèta-amyloïd (Aβ) te voorkomen, bestaande schade te repareren en neuronale netwerken te reconstrueren.(33,34) Een bijzondere ontdekking is dat ashwagandha, door verhoging van productie van LRP1 (low-density lipoprotein receptor-related protein 1) in de lever, zorgt voor verwijdering (via de bloedsomloop) van Aβ uit de hersenen.(17,33,40) Het resultaat van ashwagandhasuppletie bij proefdieren met dementie is verbetering van denken, geheugen en gedrag.(34) Bijkomend voordeel van ashwagandha bij (beginnende) dementie is dat het een kalmerende werking heeft, in tegenstelling tot veel andere adaptogenen.( 38) Of ashwagandha ook helpt bij mensen met (beginnende) dementie, is nog niet goed onderzocht.

In een diermodel voor de ziekte van Parkinson zorgde ashwagandha (100 mg/kg/ dag) voor bescherming van dopaminerge neuronen tegen apoptose, verhoging van de spiegels van dopamine en dopaminemetabolieten, toename van dopaminereceptorexpressie en verlaging van oxidatieve stress (met toename van glutathion en glutathionperoxidase) in het corpus striatum met verbetering van de motorische coördinatie en activiteit.(2,33,36,37)

Antioxidatieve, ontstekingsremmende en immunomodulerende activiteit
Ashwagandha heeft antioxidantactiviteit, stimuleert de productie van endogene antioxidantenzymen en glutathion, remt ontstekingen (mede door remming van NF-kB activering) en heeft immunomodulerende effecten.(4,5,41-43) Zo is in preklinisch onderzoek onder meer waargenomen dat ashwagandha de activiteit van CD4 cellen (T-helper cellen), CD8 cellen (cytotoxische T-cellen) en NK-cellen (natural killer cellen) verhoogt.(41) CD4 cellen sturen de immuunrespons aan; CD8 cellen en NKcellen ruimen virusgeïnfecteerde cellen en tumorcellen op. De pijnstillende werking van ashwagandha is mede te verklaren door ontstekingsremming en verlaging van oxidatieve stress, maar ook door beïnvloeding van het opioïde systeem in de hersenen.(44) Ashwagandha beschermt organen en weefsels (waaronder lever, hart, nieren, longen, hersenen, bloedvaten, gewrichten) tegen beschadiging door oxidatieve stress en (laaggradige) ontsteking.(4)

Antimicrobiële activiteit

In-vitro onderzoek laat antimicrobiële activiteit zien van ashwagandha-extract (wortel, blad) tegen onder meer E.coli, Salmonella typhi, Staphylococcus aureus, Streptococcus mutans, Citrobacter freundii, Pseudomonas aeruginosa, Proteus mirabilis, Klebsiella pneumoniae en Candida albicans.(45,46) Dit helpt mede verklaren dat ashwagandha van oudsher bij diarree, dyspepsie en maagdarmaandoeningen wordt ingezet.(45) Extracten op waterbasis hebben vermoedelijk sterkere antimicrobiële effecten dan ethanol/methanolextracten. Ashwagandha heeft ook (in-vitro) antimicrobiële activiteit tegen de beruchte ziekenhuisbacterie MRSA (methicilline resistente Staphylococcus aureus), die onder meer endocarditis, osteomyelitis en longontsteking kan veroorzaken.(47) In een dierstudie was ashwagandha (extract op waterbasis van de wortels, oraal toegediend in een dosis van 100 mg/kg/dag) effectief bij salmonellose.(48) Zestig procent van de dieren overleefde de infectie, terwijl alle dieren in de controlegroep stierven; de hoeveelheid bacteriën in vitale organen (lever, longen, milt en nieren) daalde dramatisch door ashwagandhasuppletie.

Bescherming tegen kanker, ondersteuning kankertherapie

Er zijn aanwijzingen uit preklinische studies dat bestanddelen in ashwagandha (waaronder withanolides, withaferines, withanosides) anticarcinogene effecten hebben, de effectiviteit van chemotherapie en bestraling verhogen en bijwerkingen van deze reguliere behandelingen verminderen.(4,5,41,49,50) In een pilotstudie met 100 vrouwen met borstkanker (alle stadia) zorgde ashwagandhasuppletie (driemaal daags 2 gram tijdens chemotherapie) voor afname van vermoeidheid door chemotherapie (docetaxel, adriamycine,cyclofosfamide, 5-fluorouracil, epirubicine) en verbetering van de kwaliteit van leven.(51) Ashwagandha heeft in-vitro antiproliferatieve activiteit tegen diverse typen kankercellen (borst, long, dikke darm, fibrosarcoom, melanoom, neuroblastoom, glioom, leukemie, prostaat, alvleesklier, nier, endometrium); in dierstudies zorgde ashwagandha voor afname van tumorgroei en een langere overlevingstijd.(41,50,52,53) De anticarcinogene activiteit van ashwagandha is vermoedelijk mede het gevolg van opregulatie van fase-2 enzymen in de lever, remming van tumorceldeling via tumorsuppressorgen p53, verhoging van de gevoeligheid van kankercellen voor oxidatieve stress en apoptose, remming van de celcyclus (door neerregulatie van het regulatiemolecuul p34cdc2), remming van angiogenese, NF-kB suppressie en versterking van het immuunsysteem (toename leukocyten, toename activiteit macrofagen en natural killer (NK)-cellen).(41,50,54,55) In India is gestart met klinisch onderzoek naar de werkzaamheid van ashwagandha bij kanker, ook in een vergevorderd stadium. Onderzoekers melden positieve resultaten met ashwagandhasuppletie, onder meer bij longkanker.(50)

Van oudsher wordt ashwagandha ingezet bij premenstrueel syndroom, overgangsklachten, verminderde vruchtbaarheid en een verlaagd libido. Als adaptogeen heeft ashwagandha een regulerende invloed op de productie van hormonen, waaronder geslachtshormonen (via de hypothalamus- hypofyse-gonade-as).(56,57) Preklinisch onderzoek suggereert dat ashwagandha invloed heeft op de synthese van gonadotropin- releasing hormone (GnRH) in de hypothalamus, dat verantwoordelijk is voor de afgifte van FSH (follikelstimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon) door de hypofysevoorkwab.(56) LH en FSH reguleren op hun beurt de hormoonproductie (testosteron, oestradiol, progesteron) in testes en ovaria. Bij jonge proefdieren is aangetoond dat ashwagandha de ontwikkeling van de testes ondersteunt en de vorming van zaadcellen (spermatogenese) bevordert.(58)

Libidoverhogende werking
Bij mannen en vrouwen met een verlaagd libido kan ashwagandha fungeren als afrodisiacum (lustopwekkend middel), mede door stressregulatie (een verhoogde cortisolspiegel door stress is geassocieerd met seksuele disfunctie) en verbetering van de testosteronproductie (ook bij vrouwen).(59-61) Ashwagandha helpt waarschijnlijk niet bij psychogene impotentie bij mannen.(59) In een placebogecontroleerde pilotstudie met 50 gezonde vrouwen (21-50 jaar) met seksuele disfunctie zorgde ashwagandha-extract (tweemaal daags 300 mg gedurende 8 weken) voor significante verbetering van het seksuele functioneren (psychisch en lichamelijk), gemeten met FSFI (Female Sexual Function Index) en FSDS (Female Sexual Distress Scale).(60) De onderzoekers constateerden onder meer verbeteringen op het gebied van opwinding, vaginale lubricatie, orgasme en frequentie van seksueel contact.

Verbetering vruchtbaarheid mannen
Psychische stress (geassocieerd met testosterondaling en oxidatieve stress) en roken (oxidatieve stress) dragen bij aan sub- en infertiliteit bij mannen.(61,62) Ashwagandha (5 gram per dag gedurende 3 maanden) werd getest bij 60 mannen (25-38 jaar) met subfertiliteit en een spermaproductie binnen de norm (normozoöspermie); 20 van hen waren (zware) rokers, 20 andere proefpersonen hadden last van psychische stress. Gebruik van ashwagandha leidde tot afname van stressklachten met daling van de cortisolspiegel, verhoging van de testosteron- en LH-spiegel, daling van de prolactine- en FSH-spiegel, en verbetering van de spermakwaliteit (groter aantal zaadcellen per ml, toename beweeglijkheid) bij een significant aantal proefpersonen. De effecten waren het grootst bij de mannen met psychische stress. Bij 14% van de deelnemers werd de partner in de loop van de studie zwanger.(62) Andere humane studies laten eveneens zien dat ashwagandha significante invloed heeft op de spiegels van geslachtshormonen (verlaging FSH, verhoging LH en testosteron) en spermakwaliteit bij mannen met vruchtbaarheidsproblemen en daarbij zorgt voor afname van oxidatieve stress.(57,58,61) In een klinische studie, waaraan 25 mannen met normozoöspermie, 25 mannen met oligozoöspermie (te laag aantal zaadcellen per ml sperma) en 25 mannen met asthenozoöspermie (verminderde beweeglijkheid van zaadcellen) deelnamen, zorgde suppletie met ashwagandha (5 gram per dag gedurende 3 maanden) voor significante verbetering van de spermakwaliteit. Dit was mede het gevolg van verlaging van oxidatieve stress in zaadcellen, afname van zaadcelapoptose en verbetering van de concentratie koper, zink en ijzer in spermavloeistof.( 58) Ashwagandha helpt mogelijk ook bij verminderde vruchtbaarheid bij mannen met diabetes mellitus.(63) Of ashwagandha helpt bij vruchtbaarheidsproblemen bij vrouwen, is nog niet goed onderzocht.

Ondersteuning schildklierfunctie
In de ayurvedische geneeskunde wordt ashwagandha gebruikt bij hypothyroïdie, meestal in combinatie met andere kruiden zoals Bacopa monnieri (brahmi), Commiphora mukul (gugul), Scutellaria en Lepidium meyeni (maca). Uit dieronderzoek is gebleken dat ashwagandha de productie van T4 (thyroxine) verhoogt.(64) Suppletie met ashwagandha, gugul en Bauhinia purpurea gedurende 30 dagen verhoogde de serumspiegels van zowel T4 als het actieve T3 (trijodothyronine).(65) Subklinische hypothyroïdie kan een rol spelen bij het ontstaan van bipolaire stoornis en unipolaire depressie. In een klinische studie met proefpersonen met bipolaire stoornis zorgde ashwagandhasuppletie gedurende 8 weken bij een aantal van hen voor lichte verhoging van de T4-spiegel en normalisering van de (verhoogde) TSH-spiegel.( 26,66) Ashwagandha helpt mogelijk tegen subklinische hypothyroïdie en daarmee samenhangende klachten zoals vermoeidheid, mentale traagheid, concentratie- en geheugenproblemen, neerslachtigheid en gewichtstoename.(66)

Regulatie glucosestofwisseling
In de ayurvedische geneeskunde wordt ashwagandha geadviseerd bij diabetes mellitus. Er is toenemend wetenschappelijk bewijs (met name uit dierstudies) dat ashwagandha (pre)diabetes en daarmee samenhangende complicaties gunstig beïnvloedt.(63,67-70) Ashwagandha verlaagt de bloedglucosespiegel en remt hyperinsulinemie, mede door verbetering van de antioxidantstatus en verhoging van de insulinegevoeligheid.(67,68) Ook zorgt ashwagandha voor verlaging van de cholesterol- en triglyceridenspiegel en heeft het antioxidatieve en ontstekingsremmende effecten. In een humane studie met 24 volwassenen met milde diabetes type 2 verlaagde ashwagandha (3x1 gram/dag gedurende 30 dagen) de bloedglucosespiegelnet zo goed als het orale antidiabeticum glibenclamide en significant beter dan placebo.(71) De bloedglucosespiegel daalde significant met 12%. Daarnaast stegen de renale natriumuitscheiding en het urinevolume significant en daalden de spiegels significant van totaalcholesterol (-10%), triglyceriden (-15%), LDL-cholesterol (-6%) en VLDL-cholesterol (-15%). De conclusie van het onderzoek is dat ashwagandha hypoglycemische, diuretische en hypolipidemische eigenschappen heeft.(71) Bij schizofrene patiënten, die door het gebruik van antipsychotica meer kans hebben op metabool syndroom en diabetes type 2, leidde suppletie met ashwagandha (3x400 mg/dag gedurende een maand) voor significante daling van de bloedglucose- en triglyceridenspiegels.(72)

In een diermodel voor diabetische neuropathie zorgde ashwagandha (6,25 gewichtsprocent van voer gedurende 2 maanden), voor significante afname van neuropathische pijn, vermoedelijk mede door beïnvloeding van de pijnperceptie in de hersenen.(73)

Verbetering sportprestaties
Mensen die aan krachttraining doen kunnen ashwagandha gebruiken voor betere trainingsresultaten. In een placebogecontroleerde studie is ashwagandha-extract getest bij een groep gezonde mannen (18-50 jaar) die begonnen met krachttraining.(6) Gedurende 8 weken namen 57 mannen ashwagandha-extract in (tweemaal 300 mg per dag) of placebo en volgden een trainingsprogramma. Suppletie met ashwagandha leidde tot significant grotere toename van spierkracht en spiermassa, minder sportgerelateerde spierschade (lagere serumspiegel creatinekinase), sterkere toename van de testosteronspiegel en grotere afname van het lichaamsvetpercentage, vergeleken met placebo.(6) Eerder onderzoek bij gezonde volwassenen heeft aangetoond dat ashwagandha een positieve invloed heeft op spierkracht, spiercoördinatie en conditie van hart en longen.(6,74,75) Bij een groep jonge hockeyspelers (gemiddeld 17,4 jaar) die gedurende 8 weken ashwagandha (tweemaal 500 mg per dag) innamen, verbeterden VO2max (maximale aërobe capaciteit, maximale zuurstofopname in milliliter per minuut tijdens maximale inspanning) en hemoglobinegehalte significant, vergeleken met placebo.(74) Bij een groep wielrenners zorgde suppletie met ashwagandha (tweemaal 500 mg per dag gedurende 8 weken) bij een inspanningstest voor significante verbeteringen van VO2max (+13%), METs (Metabolic Equivalent of Task, dit geeft aan hoeveel inspanning een activiteit kost ten opzichte van het energieverbruik in rust) en de tijd tot uitputting, vergeleken met placebo.(75) Bij een groep jongvolwassenen leidde ashwagandhasuppletie (500 mg/dag gedurende 8 weken) tot verbetering van spierkracht, snelheid en VO2max.(76) Ashwagandha zorgt voor milde stimulatie van hematopoietische stamcellen met toename van de aanmaak van rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes.(5,15,75)

Verbetering spieraanmaak en spierfunctie
Ashwagandha bevordert toename van spierkracht en spiermassa, vooral in combinatie met lichaamsbeweging en sport.(6,76,77) Spierzwakte is een indicatie voor ashwagandhasuppletie. Spierspasme mogelijk ook, aangezien ashwagandha de GABA-erge neurotransmissie verbetert.(17) Er zijn aanwijzingen dat ashwagandha sarcopenie (leeftijdsgerelateerde spierafbraak) helpt tegengaan. Hier wordt onderzoek naar gedaan.(77)

Gunstige invloed op artritis
Van oudsher wordt ashwagandha bij gewrichtsklachten ingezet. Er zijn aanwijzingen uit wetenschappelijk onderzoek dat ashwagandha gewrichtsontsteking en kraakbeenafbraak remt bij verschillende vormen van artritis. De chondroprotectieve werking van ashwagandha is in in-vitro onderzoek aangetoond met kraakbeen van osteoartritis patiënten die een knieprothese kregen.(78,79) Ashwagandha verlaagde de productie van NO (stikstofmonoxide), dat een centrale rol speelt bij gewrichtsontsteking, gewrichtspijn en kraakbeenafbraak, en remde het enzym collagenase type 2, dat betrokken is bij afbraak van kraakbeenmatrix. Ashwagandha had sterk significante effecten bij de helft van kraakbeenbiopten, hetgeen suggereert dat circa 50% van de mensen met osteoartritis baat heeft bij ashwagandha (responders).(79)

Dierstudies suggereren tevens dat ashwagandha antioxidatieve, ontstekingsremmende en kraakbeenbeschermende effecten heeft bij reumatoïde artritis en jicht.(42,80) In een diermodel voor reumatoïde artritis zorgde orale suppletie met ashwagandha-extract (100, 200 of 300 mg/kg/dag gedurende 20 dagen) voor significante afname van oxidatieve stress en dosisafhankelijke verlaging van artritis symptomen, autoantilichamen en Creactief proteïne.(103) In een vergelijkbare dierstudie (reumatoïde artritis) was ashwagandha (600 mg/kg/dag gedurende 25 dagen) effectief tegen artritis en ging het tevens ziektegerelateerde gewichtsdaling tegen.(81) Er zijn geen humane studies bekend naar het effect van ashwagandha als monotherapie bij osteoartritis, reumatoïde artritis of jicht. In de ayurvedische geneeskunde maakt ashwagandha meestal deel uit van kruidenformules tegen artritis.

Tabel 1. Overzicht (mogelijke) toepassingen van ashwagandha(1,2,4,5,15,25,26,66,76,86,87).

Bloeddrukverlaging bij stressgerelateerde hypertensie
Gedurende 3 maanden namen 51 proefpersonen (40-70 jaar) met stressgerelateerde hypertensie ashwagandha in (2 gram poeder per dag); de ene helft van de groep nam ashwagandha in met melk, de andere helft met water.(11) Ashwagandhasuppletie leidde tot significante afname van de systolische bloeddruk (van gemiddeld 164 naar 158 mmHg) in de groep die ashwagandha met melk innam, en significante afname van de diastolische bloeddruk in beide groepen (100,5 naar 85 mmHg in de melkgroep, 101,2 naar 92 mmHg in de watergroep). De onderzoekers gaven geen verklaring voor het verschil in effect van ashwagandha als het met melk of water wordt ingenomen.(11)

Cardioprotectieve werking
Dieronderzoek laat zien dat ashwagandha (50 mg/kg/dag) het hart significant beschermt tegen ischemie-reperfusieschade (hartinfarct), mede door opregulatie van endogene antioxidantenzymen en glutathion, ontstekingsremming, ondersteuning van de spierfunctie en remming van celapoptose.(11,82,83) Ook verlaagt ashwagandha de gevoeligheid van het hart voor (stressgeïnduceerde) adrenerge stimulatie.( 84) De cardioprotectieve effecten van ashwagandha bij ischemie waren in dieronderzoek groter dan die van vitamine E.(85)

Remming atherosclerose
Ashwagandha heeft een cholesterolverlagende werking door verhoging van de fecale uitscheiding van cholesterol en galzuren en gaat vermoedelijk atherosclerose en coronaire hartziekte tegen.(84) Verschillende (preklinische) studies hebben de anti-atherogene activiteit van ashwagandha aangetoond.(4)

Verlaging CRP-spiegel
Suppletie met ashwagandha-extract (125- 500 mg/dag) is geassocieerd met significante daling (met 32-37%) van de spiegel van C-reactief proteïne, een ontstekingsmarker die is geassocieerd met een grotere kans op hart- en vaatziekten.(13)

Ashwagandha voldoet aan de eisen van een adaptogeen: het verlaagt stressgeïnduceerde schade, is veilig in gebruik, ook bij hogere doseringen en langdurig gebruik, heeft geen negatieve bijwerkingen zoals ontwenningsverschijnselen en beïnvloedt lichaamsprocessen niet meer dan noodzakelijk.(3) De gebruikelijke dosering van gedroogde ashwagandhawortel (volwassenen) is circa 3 tot 6 gram per dag (extract 300-600 mg/dag). Tijdelijke inname van ashwagandha-extract in een dosering tot 1250 mg/dag is veilig gebleken.(77) Er zijn geen significante bijwerkingen bekend, afgezien van een enkel geval van reversibele thyrotoxicose.( 88) Mensen met hyperthyroïdie moeten daarom opletten met ashwagandha. Voorzichtigheid is ook geboden bij overgevoeligheid voor planten uit de nachtschadefamilie (Solanaceae). Het gebruik van ashwagandha wordt afgeraden tijdens zwangerschap en het geven van borstvoeding vanwege het ontbreken van veiligheidsgegevens. Withaferine A heeft cytotoxische effecten; een hoge inname van deze withanolide is daarom ongewenst.(33) De wortel van ashwagandha, die meestal wordt gebruikt, heeft een lager gehalte withaferine A dan de bladeren. Het wortelextract KSM-66 bevat een verwaarloosbare hoeveelheid withaferine A.

• Ashwagandha versterkt mogelijk de effectiviteit van radiotherapie en chemotherapie bij kanker, terwijl het bijwerkingen van deze behandelingen kan verminderen.( 5,41) 
• Leukopenie, een bijwerking van cyclofosfamide, wordt tegengegaan door ashwagandha (dierstudie).(89) 
• Ashwagandha en het cytostaticum paclitaxel hebben een synergetische werking bij kanker; daarnaast gaat ashwagandha neutropenie door paclitaxel tegen (dierstudies).(90,91) 
• Ashwagandha beschermt tegen cardiotoxiciteit van doxorubicine (dierstudie).(102) 
• Ashwagandha beschermt lever en nieren tegen toxiciteit van gentamicine (dierstudies).(92,93) 
• De (systolische, diastolische) bloeddruk kan dalen bij gebruik van ashwagandha; mensen die bloeddrukverlagende medicijnen innemen, dienen hier rekening mee te houden.
• Ashwagandha gaat bijwerkingen (katalepsie, orofaciale dyskinesie) van haloperidol tegen (dieronderzoek).(94,95)
• Ashwagandha beschermt tegen hepatotoxiciteit van het insecticide dimethoaat, een organofosforverbinding (dierstudie).(96)
• Bij loodintoxicatie beschermt ashwagandha onder meer hersenen, lever en nieren tegen oxidatieve stress.(97)
• Ashwagandha gaat accumulatie en toxiciteit van cadmium tegen (dierstudie).(98)
• Ashwagandha verlengt pijnstilling en onderdrukt hyperalgesie (een reboundeffect) door morfine (dierstudie) en versterkt mogelijk de werking van benzodiazepines, barbituraten en andere sedativa.(23,44) 
• Ontwenningsverschijnselen van alcohol zoals angst verminderen bij gebruik van ashwagandha (dierstudie).(99) 
• Ashwagandha kan de bloedglucosespiegel verlagen. Diabetici dienen met dit effect rekening te houden.(100) 
• Ashwagandha stimuleert de schildklier; mensen die schildklierhormoon innemen dienen hier rekening mee te houden.

1. Singh N et al. An overview of ashwagandha: a rasayana (rejuvenator) of ayurveda. Afr J Tradit Complement Altern Med. 2011;8(5S):208-213.
2. Durg S et al. Withania somnifera (Ashwagandha) in neurobehavioural disorders induced by brain oxidative stress in rodents: a systematic review and meta-analysis. J Pharm Pharmacol. 2015;67(7):879-99.
3. Chandrasekhar K et al. A prospective, randomized double-blind, placebo-controlled study of safety and efficacy of a high-concentration full-spectrum extract of ashwagandha root in reducing stress and anxiety in adults. Indian J Psychol Med. 2012;34(3):255-62.
4. Alam N et al. Recent advances in elucidating the biological properties of Withania somnifera and its potential role in health benefits. Phytochem Rev. 2012;11(1):1-16.
5. Mishra LC et al. Scientific basis for the therapeutic use of Withania somnifera (ashwagandha): a review. Altern Med Rev. 2000;5(4):334-46.
6. Wankhede S et al. Examining the effect of Withania somnifera supplementation on muscle strength and recovery: a randomized controlled trial. J Int Soc Sports Nutr. 2015;12:43.
7. Nemeroff CB. Psychoneuroimmunoendocrinology: the biological basis of mind-body physiology and pathophysiology. Depress Anxiety. 2013;30(4):285-7.
8. Mirjalili MH et al. Steroidal lactones from Withania somnifera, an ancient plant for novel medicine. Molecules 2009;14:2373–93.
9. Widodo N et al. Deceleration of senescence in normal human fibroblasts by withanone extracted from ashwagandha leaves. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2009;64(10):1031-8.
10. Chang BD et al. Effects of p21Waf1/Cip1/Sdi1 on cellular gene expression: implications for carcinogenesis, senescence, and age-related diseases. Proc Natl Acad Sci U S A. 2000;97(8):4291-6.
11. Kushwaha S et al. Effect of Ashwagandha (Withania somnifera) root powder supplementation in treatment of hypertension. Ethno Med. 2012;6(2):111-115.
12. Pratte MA et al. An alternative treatment for anxiety: a systematic review of human trial results reported for the Ayurvedic herb ashwagandha (Withania somnifera). J Altern Complement Med. 2014;20(12):901-8.
13. Auddy B et al. A standardized Withania somnifera extract significantly reduces stress-related parameters in chronically stressed humans: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. JANA 2008;11(1):50- 56.
14. Bhatnagar M et al. Neuroprotective effects of Withania somnifera dunal.: A possible mechanism. Neurochem Res. 2009;34(11):1975-83.
15. Andrade C et al. A double-blind, placebo-controlled evaluation of the anxiolytic efficacy of an ethanolic extract of withania somnifera. Indian J Psychiatry. 2000;42(3):295-301.
16. Bhattacharya SK, et al. Anxiolytic-antidepressant activity of Withania somnifera glycowithanolides: an experimental study. Phytomedicine. 2000;7(6):463-9.
17. Candelario M et al. Direct evidence for GABAergic activity of Withania somnifera on mammalian ionotropic GABAA and GABAρ receptors. J Ethnopharmacol. 2015;171:264-72.
18. Kaurav BP et al. Influence of Withania somnifera on obsessive compulsive disorder in mice. Asian Pac J Trop Med. 2012;5(5):380-4.
19. Shah PC et al. Effect of Withania somnifera on forced swimming test induced immobility in mice and its interaction with various drugs. Indian J Physiol Pharmacol. 2006;50(4):409-15.
20. Tripathi AK et al. Alterations in the sensitivity of 5(th) receptor subtypes following chronic asvagandha treatment in rats. Anc Sci Life. 1998;17(3):169-81.
21. Kumar A et al. Effect of Withania somnifera on Sleep- Wake Cycle in Sleep-Disturbed Rats: Possible GABAergic Mechanism. Indian J Pharm Sci. 2008;70(6):806-10.
22. Kumar A et al. Protective effect of Withania somnifera Dunal on the behavioral and biochemical alterations in sleep-disturbed mice (Grid over water suspended method). Indian J Exp Biol. 2007;45(6):524-8.
23. Orrù A et al. Withania somnifera root extract prolongs analgesia and suppresses hyperalgesia in mice treated with morphine. Phytomedicine. 2014;21(5):745-52.
24. Raut AA et al. Exploratory study to evaluate tolerability, safety, and activity of Ashwagandha (Withania somnifera) in healthy volunteers. J Ayurveda Integr Med. 2012;3(3):111-4.
25. Pingali U et al. Effect of standardized aqueous extract of Withania somnifera on tests of cognitive and psychomotor performance in healthy human participants. Pharmacognosy Res. 2014;6(1):12-18.
26. Chengappa KN et al. Randomized placebo-controlled adjunctive study of an extract of withania somnifera for cognitive dysfunction in bipolar disorder. J Clin Psychiatry. 2013;74(11):1076-83.
27. Schliebs R et al. Systemic administration of defined extracts from Withania somnifera (Indian ginseng) and shilajit differentially affects cholinergic but not glutamatergic and gabaergic markers in rat brain. Neurochem Int. 1997;30:181-190.
28. Choudhary MI et al. Cholinesterase inhibiting withanolides from Withania somnifera. Chem Pharm Bull (Tokyo). 2004;52(11):1358-61.
29. Kataria H et al. Water extract from the leaves of Withania somnifera protect RA differentiated C6 and IMR-32 cells against glutamate-induced excitotoxicity. PLoS One. 2012;7(5):e37080.
30. Soman S et al. Oxidative stress induced NMDA receptor alteration leads to spatial memory deficits in temporal lobe epilepsy: ameliorative effects of Withania somnifera and Withanolide A. Neurochem Res. 2012;37(9):1915-27.
31. Baitharu I et al. Withanolide A prevents neurodegeneration by modulating hippocampal glutathione biosynthesis during hypoxia. PLoS One. 2014;9(10):e105311.
32. Kuboyama T et al. Axon- or dendrite-predominant outgrowth induced by constituents from Ashwagandha. Neuroreport. 2002;13(14):1715-20.
33. Kuboyama T et al. Effects of Ashwagandha (roots of Withania somnifera) on neurodegenerative diseases. Biol Pharm Bull. 2014;37(6):892-7.
34. Kuboyama T et al. Neuritic regeneration and synaptic reconstruction induced by withanolide A. Br J Pharmacol. 2005;144(7):961-71.
35. Kurapati KR et al. β-Amyloid1-42, HIV-1Ba-L (clade B) infection and drugs of abuse induced degeneration in human neuronal cells and protective effects of ashwagandha (Withania somnifera) and its constituent Withanolide A. PLoS One. 2014;9(11):e112818.
36. Prakash J et al. Withania somnifera alleviates parkinsonian phenotypes by inhibiting apoptotic pathways in dopaminergic neurons. Neurochem Res. 2014;39(12):2527-36.
37. RajaSankar S et al. Withania somnifera root extract improves catecholamines and physiological abnormalities seen in a Parkinson’s disease model mouse. J Ethnopharmacol. 2009;125(3):369-73.
38. Rao RV et al. Ayurvedic medicinal plants for Alzheimer’s disease: a review. Alzheimer’s Research & Therapy 2012;4:22.
39. Raghavan A et al. Withania somnifera improves ischemic stroke outcomes by attenuating PARP1-AIFmediated caspase-independent apoptosis. Mol Neurobiol. 2015;52(3):1093-105.
40. Dries DR et al. Extracting β-amyloid from Alzheimer’s disease. Proc Natl Acad Sci U S A. 2012;109(9):3199- 200.
41. Winters M. Ancient medicine, modern use: Withania somnifera and its potential role in integrative oncology. Altern Med Rev. 2006;11(4):269-277.
42. Rasool M et al. Immunomodulatory role of Withania somnifera root powder on experimental induced inflammation: An in vivo and in vitro study. Vascul Pharmacol. 2006;44(6):406-10.
43. Chaudhari D et al. Phytochemical analysis and evaluation of antioxidant and free radical scavenging activity of Withania somnifera root. Asian J Pharm Clin Res. 2012;5:193-199.
44. Orrù A, et al. Withania somnifera (L.) Dunal root extract alleviates formalin-induced nociception in mice: involvement of the opioidergic system. Behav Pharmacol. 2016;27(1):57-68.
45. Alam N et al. Methanolic extracts of Withania somnifera leaves, fruits and roots possess antioxidant properties and antibacterial activities. BMC Complemen Altern Med. 2012;12:175.
46. Singh G et al. Evaluation of antimicrobial efficacy of flavonoids of Withania somnifera L. Indian J Pharm Sci. 2011;73(4):473-478.
47. Datta S et al. Inhibition of the emergence of multi drug resistant Staphylococcus aureus by Withania somnifera root extracts. Asian Pac J Trop Med. 2011;4(11):917-20.
48. Owais M et al. Antibacterial efficacy of Withania somnifera (ashwagandha) an indigenous medicinal plant against experimental murine salmonellosis. Phytomedicine. 2005;12:229-235.
49. Rai M et al. Anticancer activities of Withania somnifera: Current research, formulations, and future perspectives. Pharm Biol. 2016;54(2):189-97.
50. Singh N et al. Role of Withania somnifera in prevention and treatment of cancer: an overview. Int J Pharmac Sci Drug Res. 2011;3(4):274-279.
51. Biswal BM et al. Effect of Withania somnifera (Ashwagandha) on the development of chemotherapyinduced fatigue and quality of life in breast cancer patients. Integr Cancer Ther. 2013;12(4):312-22.
52. Kataria H et al. Withania somnifera water extract as a potential candidate for differentiation based therapy of human neuroblastomas. PLoS One. 2013;8(1):e55316.
53. Kataria H et al. Withania somnifera Suppresses Tumor Growth of Intracranial Allograft of Glioma Cells. Mol Neurobiol. 2015 Jul 26.
54. Wadegaonkar VP et al. Withanone as an inhibitor of survivin: a potential drug candidate for cancer therapy. J Biotechnol. 2013;168(2):229-33.
55. Grover A et al. Withanone binds to mortalin and abrogates mortalin-p53 complex: computational and experimental evidence. Int J Biochem Cell Biol. 2012;44(3):496-504.
56. Kataria H et al. Withania somnifera aqueous extract facilitates the expression and release of GnRH: In vitro and in vivo study. Neurochem Int. 2015;89:111-9.
57. Ahmad MK et al. Withania somnifera improves semen quality by regulating reproductive hormone levels and oxidative stress in seminal plasma of infertile males. Fertil Steril. 2010;94(3):989-96.
58. Shukla KK et al. Withania somnifera improves semen quality by combating oxidative stress and cell death and improving essential metal concentrations. Reprod Biomed Online. 2011;22(5):421-7.
59. Mamidi P et al. Efficacy of Ashwagandha (Withania somnifera Dunal. Linn.) in the management of psychogenic erectile dysfunction. Ayu. 2011;32(3):322-328.
60. Dongre S et al. Efficacy and Safety of Ashwagandha (Withania somnifera) Root Extract in Improving Sexual Function in Women: A Pilot Study. Biomed Res Int. 2015;2015:284154.
61. Ambiye VR et al. Clinical evaluation of the spermatogenic activity of the root extract of Ashwagandha (Withania somnifera) in oligospermic males: a pilot study. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:571420.
62. Mahdi AA et al. Withania somnifera improves semen quality in stress-related male fertility. Evid Based Complement Alternat Med. 2011;2011:576962.
63. Kyathanahalli CN et al. Oral supplementation of standardized extract of Withania somnifera protects against diabetes-induced testicular oxidative impairments in prepubertal rats. Protoplasma 2014;251(5):1021-9.
64. Panda S et al. Changes in thyroid hormone concentration after administration of ashwagandha root extract to adult male mice. J Pharm Pharmacol. 1998;50(9):1065-8.
65. Panda S et al. Combined effects of ashwagandha, guggulu and bauhinia extracts in the regulation of thyroid function and on lipid peroxidation in mice. J Pharm Pharmacol. 2000;6(3):141-143.
66. Gannon JM et al. Subtle changes in thyroid indices during a placebo-controlled study of an extract of Withania somnifera in persons with bipolar disorder. J Ayurveda Integr Med. 2014;5(4):241-5.
67. Anwer T et al. Effect of Withania somnifera on insulin sensitivity in non-insulin-dependent diabetes mellitus rats. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2008;102:498- 503.
68. Udayakumar R et al. Antioxidant effect of dietary supplement Withania somnifera L. reduces blood glucose levels in alloxan-induced diabetic rats. Plant Foods Hum Nutr. 2010;65:91-98.
69. Jaiswal D et al. Antidiabetic effect of Withania coagulans in experimental rats. Indian J Clin Biochem. 2009;24:88-93.
70. Bhattacharya SK et al. Adaptogenic activity of Withania somnifera: an experimental study using a rat model of chronic stress. Pharmacol Biochem Behav. 2003;75(3):547-55.
71. Andallu B et al. Hypoglycemic, diuretic and hypocholesterolemic effect of winter cherry (Withania somnifera, Dunal) root. Indian J Exp Biol. 2000;38(6):607-9.
72. Agnihotri AP et al. Effects of Withania somnifera in patients of schizophrenia: A randomized, double blind, placebo controlled pilot trial study. Indian J Pharmacol. 2013; 45(4): 417–418.
73. Khalili M. The effect of oral administration of Withania somnifera root on formalin-induced pain in diabetic rats. Basic Clin Neurosci. 2009;1(1):29-31.
74. Malik A et al. Effect of ashwagandha (Withania somnifera) root powder supplementation on the VO- 2max and hemoglobin in hockey players. Int J Behavioral Social and Movement Sciences 2013;2(3):91-99.
75. Shenoy S et al. Effects of eight-week supplementation of Ashwagandha on cardiorespiratory endurance in elite Indian cyclists. J Ayurveda Integr Med. 2012;3(4):209-214.
76. Sandhu JS et al. Effects of Withania somnifera (Ashwagandha) and Terminalia arjuna (Arjuna) on physical performance and cardiorespiratory endurance in healthy young adults. Int J Ayurveda Res. 2010;1(3):144-9.
77. Raut A et al. Exploratory study to evaluate tolerability, safety, and activity of Ashwagandha (Withania somnifera) in healthy volunteers. J Ayurveda Integrative Med. 2012:111.
78. Sumantran VN et al. Chondroprotective potential of root extracts of Withania somnifera in osteoarthritis. J Biosci. 2007;32(2):299-307.
79. Sumantran VN et al. The relationship between chondroprotective and antiinflammatory effects of Withania somnifera root and glucosamine sulphate on human osteoarthritic cartilage in vitro. Phytother Res. 2008;22(10):1342-8.
80. Rasool M et al. Suppressive effect of Withania somnifera root powder on experimental gouty arthritis: An in vivo and in vitro study. Chem Biol Interact. 2006;164(3):174-80.
81. Gupta A et al. Evaluation of anti-inflammatory effect of Withania somnifera root on collagen-induced arthritis in rats. Pharm Biol. 2014;52(3):308-20.
82. Mohanty I et al. Mechanisms of cardioprotective effect of Withania somnifera in experimentally induced myocardial infarction. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2004;94(4):184-90.
83. Mohanty IR et al. Withania somnifera provides cardioprotection and attenuates ischemia-reperfusion induced apoptosis. Clin Nutr. 2008;27(4):635-42.
84. Mehra R et al. An approach of ashwagandha + guggulu in atheromatous CHD associated with obesity. J Res Ayu 2009;30(2):121-125.
85. Gupta SK et al. Cardioprotection from ischemia and reperfusion injury by Withania somnifera: a hemodynamic, biochemical and histopathological assessment. Mol Cell Biochem. 2004;260(1-2):39-47.
86. Chaudhary G et al. Evaluation of Withania somnifera in a middle cerebral artery occlusion model of stroke in rats. Clin Exp Pharmacol Physiol. 2003;30(5- 6):399-404.
87. Raghavan A et al. Withania somnifera: a pre-clinical study on neuroregenerative therapy for stroke. Neural Regen Res. 2015;10(2):183-5.
88. Van der Hooft CS et al. Thyrotoxicosis following the use of Ashwagandha. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:2637-8.
89. Davis L et al. Suppressive effect of cyclophosphamide- induced toxicity by Withania somnifera extract in mice. J Ethnopharmacol 1998;62:209-214.
90. Gupta YK et al. Reversal of paclitaxel induced neutropenia by Withania somnifera in mice. Indian J Physiol Pharmacol. 2001;45(2):253-7.
91. Senthilnathan P et al. Chemotherapeutic efficacy of paclitaxel in combination with Withania somnifera on benzo(a)pyrene-induced experimental lung cancer. Cancer Sci. 2006;97(7):658-64.
92. Sultana N et al. Effects of ashwagandha (Withania somnifera) root extract on some serm liver marker enzymes (AST, ALT) in gentamicin intoxicated rats. J Bangladesh Soc Physiol. 2012;7(1):1-7.
93. Shimmi SC et al. Effect of ashwagandha (Withania somnifera) root extract against gentamicin induced changes of serum urea and creatinine levels in rats. J Bangladesh Soc Physiol. 2011;6(2):84-89.
94. Nair V et al. Effect of Withania somnifera root extract on haloperidol-induced catalepsy in albino mice. Phytother Res. 2008;22(2):243-6.
95. Naidu PS et al. Effect of Withania somnifera root extract on haloperidol-induced orofacial dyskinesia: possible mechanisms of action. J Med Food. 2003;6(2):107-14.
96. Al-Awthan YS et al. Effects of aqueous extract of Withania somnifera on some liver biochemical and histopathological parameters in male guinea pigs. Pak J Biol Sci. 2014;17(4):504-10.
97. Kumar P et al. Glioprotective effects of Ashwagandha leaf extract against lead induced toxicity. Biomed Res Int. 2014;2014:182029.
98. Bharavi K et al. Prevention of cadmium bioaccumulation by herbal adaptogens. Indian J Pharmacol. 2011;43(1):45-9.
99. Gupta GL et al. Effect of Withania somnifera Dunal in ethanol-induced anxiolysis and withdrawal anxiety in rats. Indian J Exp Biol. 2008;46(6):470-5.
100. Andallu B et al. Hypoglycemic, diuretic and hypocholesterolemic effect of winter cherry (Withania somnifera, Dunal) root. Indian J Exp Biol 2000;38:607-9.
101. Bhattacharya A et al. Anti-oxidant effect of Withania somnifera glycowithanolides in chronic footshock stress-induced perturbations of oxidative free radical scavenging enzymes and lipid peroxidation in rat frontal cortex and striatum. J Ethnopharmacol. 2001;74(1):1-6.
102. Chaurasia SS, Panda S, Kar A. Withania somnifera root extract in the regulation of lead-induced oxidative damage in male mouse. Pharmacol Res. 2000;41(6):663-6.
103. Khan MA et al. Effect of Withania somnifera (Ashwagandha) root extract on amelioration of oxidative stress and autoantibodies production in collageninduced arthritic rats. J Complement Integr Med. 2015;12(2):117-25.