Palmitoylethanolamide (PEA) bij glaucoom

Glaucoom is een nare aandoening van de oogbol. De druk van het oogvocht is te hoog, waardoor de netvliescellen te weinig zuurstof en voeding krijgen. Door de toevoer van te weinig zuurstof en voeding ontstaan een soort chronische ontstekingen en oxidatie verschijnselen.⁽¹⁾ Netvliescellen zijn zenuwcellen. Dergelijke cellen zijn zeer gevoelig voor beschadigingen. Als deze cellen beschadigd worden, neemt de functie van het oog af en wordt het zicht minder. De oogarts constateert dan dat er delen van het gezichtsveld uitgevallen zijn.

Palmitoylethanolamide is een bijzonder lichaamseigen molecuul, dat geproduceerd wordt om schade aan cellen te voorkomen en dat bekend is als werkzaam middel tegen chronische pijnen en ontstekingen. Palmitoylethanolamide heeft echter een grote reikwijdte als natuurlijke behandeling voor uiteenlopende aandoeningen. Glaucoom is zo’n aandoening, zo is de laatste 10 jaar gebleken. We bespreken hieronder de problemen die bij glaucoom optreden en de herstellende rol die palmitoylethanolamide daarbij kan spelen.

Er zijn verschillende soorten glaucoom. Er zijn soorten, waarbij de oogboldruk duidelijk en meetbaar te hoog is. Er is ook een glaucoom waarbij de oogboldruk normaal lijkt. Maar bij al deze soorten is het resultaat hetzelfde. De netvliescellen worden bedreigd door het glaucoom in hun functioneren en kunnen er de ‘brui’ aan geven. Sommige mensen merken dat veel te laat. Die hebben wel eens het verhaal gehoord van een vlokje in het oog of een stofje en denken daarom dat de klachten wel zullen overgaan. Dat is dus niet het geval, omdat het niet de veronderstelde aandoening is. (die met een mooi woord ‘mouche volante’ heet; een vliegend vlokje). ‘Mouches volantes’ zijn zwevende of drijvende sliertjes of stipjes die gezien worden tegen een lichte achtergrond. Dit zijn de dunne vezels in het glasvocht van het oog die op deze wijze zichtbaar worden. Soms verdwijnen die ‘vliegende vlokjes’ uit zichzelf. Bij glaucoom is er echter iets anders aan de hand.

Glaucoom is een chronische oogaandoening. Bij de meest voorkomende soort is de afvoer van het vocht in de oogbol gestoord. De verhoogde oogdruk die dan ontstaat, beschadigt zowel de netvliescellen als de oogzenuw. Dat zijn allemaal zenuwcellen. Bij te lang bestaande verhoogde oogdruk sterven de oogzenuwvezels geleidelijk af waardoor delen van het gezichtsveld uitvallen. Omdat de zenuw en de netvliescellen zo makkelijk te beschadigen zijn, is een snelle opsporing van glaucoom belangrijk zodat tijdig behandeld kan worden. Hoe eerder met de behandeling wordt aangevangen, hoe meer de schade kan worden beperkt. Onbehandeld glaucoom kan tot blindheid leiden.

De oogarts behandelt glaucoom met oogboldruk verminderende druppels. Dat is dus een belangrijke behandeling, maar een behandeling die alleen de druk verlaagt en geen behandeling die de netvlies- en zenuwcellen beschermt. Sinds enkele jaren is bekend geworden dat de natuurlijke balans brengende stof palmitoylethanolamide niet alleen de oogboldruk kan verlagen, maar ook de netvlies- en zenuwcellen beschermt tegen beschadigingen. Dit fenomeen wordt een neuro-protectief effect genoemd. Verder zijn er zelfs aanwijzingen dat palmtoylethanolamide ook beschadigde cellen in hun functioneren kan herstellen. Heel belangrijk daarbij is, dat de stof al in ons lichaam zit en dat behandeling ermee daarom niet tot bijwerkingen leidt.

Al in 2005 werd ontdekt dat bij patiënten met glaucoom te weinig van de beschermende en regenererende stof palmitoylethanolamide in de ogen voorkwam.⁽²⁾ Dat was de aanleiding voor een aantal oogartsen om palmitoylethanolamide te gaan toedienen aan patiënten met glaucoom. Niet uitsluitend aan glaucoom patiënten, maar ook aan patiënten met andere oogproblemen, omdat bekend was dat palmitoylethanolamide de cellen in het oog kan beschermen. Oogartsen brachten aan het licht dat de stof het zicht bij een ernstige oogbeschadiging door een bepaalde reactieve ontsteking geheel kon herstellen.⁽³⁾ Vanaf dat moment werden ook verschillende studies opgezet naar de effecten van palmitoylethanoamide op de oogboldruk bij glaucoom patiënten. Die studies lieten zien dat behandeling met palmitoylethanolamide de oogboldruk kon verlagen.⁽⁴⁾ Ook langdurige behandeling met palmitoylethanolamide leidde tot verbeteringen, zonder dat daar bijwerkingen optraden.⁽⁵⁾

Een van de werkingen van palmitoylethanolamide bij glaucoom, die leidt tot verbeterde oogboldruk, is de omstandigheid dat de stof het voor het oog makkelijker maakt om de druk te regelen doordat het vocht in de oogbol makkelijker kan afvloeien.⁽⁶⁾ Naast de beschermende en herstellende eigenschappen van palmitoylethanolamide een duidelijke aanwijzing waarom de stof zo belangrijk kan zijn voor glaucoom patiënten.

Ook bij de zogenaamde normotensieve glaucoom, waarbij de oogboldruk niet verhoogd is, kan palmitoylethanolamide een uitkomst zijn. Veel oogartsen wachten dan namelijk met behandelen, omdat de door hen ingezette middelen vaak tot bijwerkingen leiden. Dan is palmitoylethanolamide een uitgelezen middel, omdat het vrijwel geen bijwerkingen kent.

Palmitoylethanolamide kan makkelijk en zonder problemen toegevoegd worden aan welk ander behandelschema dan ook. Het kan de werking van oogdruppels die de oogarts voorschrijft, versterken en palmitoylethanolamide beschermt bovendien ook nog de netvliescellen tegen zuurstoftekorten en ontstekingsachtige beschadigingen. Dat soort beschadigingen vindt altijd plaats bij chronische aandoeningen van het oog. Er zijn dus een groot aantal redenen om als glaucoom patiënt -naast de voorgeschreven behandeling van de oogarts- in ieder geval ook palmitoylethanolamide in te nemen. Op basis van ervaring wordt geadviseerd om de eerste 2 maanden 3 maal per dag een dosering van 400 mg palmitoylethanolamide in te nemen en daarna gedurende lange tijd ten minste 2 maal per dag.

(1) Kandarakis SA1, Piperi C1, Topouzis F2, Papavassiliou AG3. | Emerging role of advanced glycation-end products (AGEs) in the pathobiology of eye diseases. | Prog Retin Eye Res. | 2014 Sep;42:85-102. doi: 10.1016/j.preteyeres.2014.05.002. Epub 2014 Jun 4.

(2) Chen J, Matias I, Dinh T, Lu T, Venezia S, Nieves A, Woodward DF, Di Marzo V. | Finding of endocannabinoids in human eye tissues: implications for glaucoma. | Biochem Biophys Res Commun. | 2005 May 20;330(4):1062-7.

(3) Pescosolido N, Puzzono M. | First clinical case of effective medical treatment of the vitreoretinal traction with recovery of the visual acuity. | Clin Ter. | 2010;161(4):e143-7.

(4) Gagliano C, Ortisi E, Pulvirenti L, Reibaldi M, Scollo D, Amato R, Avitabile T, Longo A. | Ocular hypotensive effect of oral palmitoylethanolamide: a clinical trial. | Invest Ophthalmol Vis Sci. | 2011 Jun 24. [Epub ahead of print]

(5) Costagliola C1, Romano MR, dell'Omo R, Russo A, Mastropasqua R, Semeraro F. | Effect of palmitoylethanolamide on visual field damage progression in normal tension glaucoma patients: results of an open-label six-month follow-up. | J Med Food. | 2014 Sep;17(9):949-54. doi: 10.1089/jmf.2013.0165. Epub 2014 May 14.

(6) Kumar A1, Qiao Z, Kumar P, Song ZH. | Effects of palmitoylethanolamide on aqueous humor outflow. |Invest Ophthalmol Vis Sci. | 2012 Jul 3;53(8):4416-25. doi: 10.1167/iovs.11-9294.